Cách làm bài văn thuyết phục tác giả tác phẩm văn học
Văn bản thuyết minh là loại văn bản được sử dụng phổ biến trong đời sống hàng ngày nhằm cung cấp những tri thức về: đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,… thông qua cách trình bày, giới thiệu. các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và xã hội. , giải thích.
Kiến thức trong văn bản thuyết minh phải khách quan, xác thực và hữu ích cho mọi người. Trình bày chính xác, rõ ràng, mạch lạc, hấp dẫn. Đối tượng của văn bản tự sự vô cùng phong phú và đa dạng: thuyết minh về chủ đề, hiện tượng; biểu tình của người dân; Bình luận văn học… Trong bài viết này, chúng tôi chủ yếu quan tâm đến việc tạo ra sức thuyết phục trong văn học như thế nào. Đối với học sinh lớp 10, nghị luận văn học tập trung vào hai dạng bài: văn tự sự về tác giả văn học và văn tự sự về tác phẩm văn học.
I. Vài nét về tác giả văn học:
1. Mở đầu bài học: Giới thiệu ngắn gọn của người kể chuyện.
2. Cơ thể
Một. Về cuộc đời tác giả:
– Họ, tên thật, bút danh thứ hai, năm (sinh – mất).
– Quê hương, gia đình, thời đại.
– Những yếu tố ảnh hưởng đến sự nghiệp văn học (ảnh hưởng của gia đình, quê hương…).
– Những cột mốc quan trọng trong cuộc đời.
b. Sự nghiệp sáng tạo:
– Các sáng tác chính.
– Quan điểm nghệ thuật (bố cục), đặc điểm phong cách (nếu có).
– Nội dung chính trong sáng tác.
– Chuyên ngành nghệ thuật.
3. Kết luận: Để khẳng định vị trí và đóng góp của tác giả trong nền văn học nước nhà.
Ví dụ:
Đề tài: TỶHuhThông báo về tác giả Nguyễn Du.
* Bước 1: Tìm hiểu đề
– Chủ thể ghi âm: Tác giả Nguyễn Du
– Phương pháp kiểm tra hiệu suất: Giải thích
– Tư liệu: Xem các bài viết về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Du.
* Bước 2: Vẽ phác
1. Mở đầu bài học: Giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Du.
2. Thân bài:
Một. Những nét chính về cuộc đời tác giả Nguyễn Du:
– Nguyễn Du (1765 – 1820) tên là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên.
– Quê quán: quê bố ở Hà Tĩnh; Tại quê mẹ Bắc Ninh, bản thân Nguyễn Du sinh ra và lớn lên ở kinh thành Thăng Long. Nhờ vậy, Nguyễn Du có cơ hội tiếp nhận những tinh hoa văn hóa của nhiều vùng miền khác nhau.
– Gia đình: Nguyễn Du sinh trưởng trong một gia đình đại quý tộc, nhiều người đỗ đạt, làm quan và có truyền thống văn chương. Đây chính là cái nôi nuôi dưỡng tài năng văn chương của Nguyễn Du.
– Thời đại: Nguyễn Du sống vào cuối thế kỷ XVIII – đầu thế kỷ XIX, một giai đoạn lịch sử đầy biến động với hai đặc điểm nổi bật: Chế độ phong kiến Việt Nam khủng hoảng trầm trọng và các cuộc khởi nghĩa nông dân diễn ra khắp nơi, mà đỉnh cao là phong trào Tây Sin. Yếu tố thời gian đã ảnh hưởng sâu sắc đến ngòi bút Nguyễn Du khi ông viết về hiện thực cuộc sống.
Những cột mốc quan trọng trong cuộc đời:
+ Thuở nhỏ và niên thiếu: Nguyễn Du sống ở Thăng Long trong một gia đình phong kiến quyền quý. Nhưng anh mồ côi cha từ năm mười tuổi, ba năm sau mẹ anh cũng qua đời. Từ đó, Nguyễn Du ở với người anh cùng cha khác mẹ là Nguyễn Khản. Trong thời gian này, Nguyễn Du có điều kiện dùi mài kinh sử, có dịp biết đến cuộc sống xa hoa của tầng lớp quý tộc phong kiến.
+ Năm 1783, Nguyễn Du thi Hương đỗ ba trường và được bổ chức quan nhỏ.
+ Năm 1789, nhà Lê sụp đổ, Nguyễn Du phải lánh nạn về sống ở quê vợ và bắt đầu “mười năm gió bụi”.
+ Năm 1802, sau một thời gian lăn lộn, sống khổ cực ở các làng quê, Nguyễn Du ra làm quan dưới triều Nguyễn và giữ nhiều chức vụ khác nhau.
+ Năm 1820, ông lại được cử đi sứ sang Trung Quốc, chưa đi được thì ông mất.
b. Sự nghiệp sáng tạo:
* Các sáng tác chính:
– Sáng tác chữ Hán: Gồm 3 tập thơ “Thanh Hiên Thi Tập”; “Nam Trung Dip”; “Lục địa của hành tinh phía bắc”.
– Sáng tác theo kịch bản: Văn chiêu hồn, Truyện Kiều
* Những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật trong thơ văn Nguyễn Du
– Nội dung: Tác phẩm của Nguyễn Du thấm đượm tinh thần nhân đạo – nhân đạo cấp thiết, luôn hướng tới cảm thông, bênh vực, ca ngợi và đòi quyền sống cho con người, đặc biệt là những người phụ nữ tài hoa, bạc mệnh.
– nghệ thuật:
+ Thơ chữ Hán của ông đạt đến mức tài hoa, uyên bác.
+ Sáng tác bằng chữ Nôm của ông đạt đến đỉnh cao rực rỡ, góp phần nuôi dưỡng, làm phong phú ngôn ngữ dân tộc và thể thơ truyền thống.
+ Ngôn ngữ: Nguyễn Du có đóng góp to lớn, làm cho tiếng Việt trong sáng, tinh tế và phong phú.
3. Kết luận: Bài phê bình của Nguyễn Du.
II. Mô tả tác phẩm văn học.
1. Mở đầu bài học: Giới thiệu sơ lược về tác phẩm tự sự.
2. Thân bài:
Một. Giới thiệu sơ qua về tác giả.
b. Giới thiệu về hoàn cảnh ra đời, xuất xứ và thể loại của tác phẩm.
c. Bố cục và nội dung chính của từng phần.
– Đặc biệt chú ý đến nội dung chính của từng phần
d. Giá trị của công việc
– Giá trị nội dung
– Giá trị nghệ thuật
3. Kết luận: Khẳng định lại vị trí của tác phẩm trong nền văn học dân tộc.
Ví dụ :
chủ đề 1: Thuyết minh về tác phẩm “Đại Cáo Bình Ngô” của Nguyễn Trãi.
* Bước 1: Tìm hiểu đề
– Chủ đề tự sự: Tác phẩm “Đại Cáo Bình Ngô” của Nguyễn Trãi.
– Phương pháp kiểm tra hiệu suất: Giải thích
– Tư liệu: tác phẩm “Đại Cáo Bình Ngô”
* Bước 2: Vẽ phác
1. Mở đầu bài học: Khái quát tác phẩm “Đại Cáo Bình Ngô”.
2. Thân bài:
Một. Đôi nét về tác giả Nguyễn Trãi
Nguyễn Trãi là nhà chính trị, nhà quân sự, nhà ngoại giao lỗi lạc, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Đồng thời ông cũng là một nhà văn kiệt xuất, một nhạc sĩ sâu sắc.
Nguyễn Trãi đã để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ: gồm nhiều thể loại khác nhau bằng chữ Hán và chữ Nôm.
– Tác phẩm chính luận tiêu biểu nhất là “Đại Cáo Bình Ngô”
b. Hoàn Cảnh Ra Đời Thể Loại “Đại Cáo Bình Ngô”
* Thành phần của hoàn cảnh
Sau khi quân ta đại thắng, tiêu diệt và làm tan rã 150.000 viện binh địch, Vương Thông buộc phải giảng hòa, rút quân về nước. Nguyễn Trãi vâng lệnh Lê Lợi viết “Đại cáo Bình Ngô”.
– “Đại cáo bình Ngô” có ý nghĩa trọng đại là bản tuyên ngôn độc lập, được công bố vào tháng chạp năm Kỷ Mùi (đầu năm 1428).
* Thể loại: “Đạo Bình Ngô” được viết theo thể loại cáo.
Cáo là một dạng nghị luận có từ xa xưa ở Trung Quốc, thường được vua chúa hoặc các thủ lĩnh sử dụng để giới thiệu một chính sách, một nguyên nhân hoặc một sự việc nào đó mà mọi người đều biết.
– Cáo có thể viết bằng văn xuôi hoặc văn vần, nhưng phần lớn là văn biền ngẫu, có vần hoặc không vần, thường có phép đối, câu văn dài ngắn không giới hạn, từng cặp vế đối nhau.
– Lời lẽ chặt chẽ, lập luận sắc bén, kết cấu chặt chẽ, mạch lạc.
c. Bố cục và nội dung chính của từng phần
Báo cáo được chia thành bốn phần:
* Phần 1: Nêu luận điểm chính đáng làm cơ sở cho toàn bộ nội dung báo cáo. Cốt lõi của nhân loại là an dân và trừ bạo. Ngoài ra, tác giả khẳng định chân lý về độc lập dân tộc dựa trên các yếu tố: Nền văn hóa lâu đời; khuôn khổ lãnh thổ riêng; nó có phong tục và truyền thống riêng, lịch sử và chế độ riêng
* Phần thứ hai: Bản cáo trạng hùng hồn, đẫm máu về tội ác của kẻ thù
– Phá bỏ âm mưu cướp nước ta của giặc Minh.
– Hủy bỏ chế độ cai trị và nền chính trị vô nhân đạo của nhà Minh.
+ Tàn sát người dân vô tội: “Đốt người đen… một tai nạn”.
+ Bóc lột dã man, dã man: “Thuế nặng… núi”.
+ Môi trường sống bị hủy hoại: “Con người buộc… thực vật”.
– Tội ác của chúng khôn lường:
“Tội thay tre Lam Sơn không ghi hết tội
Bẩn thay nước Đông Hải không rửa sạch mùi”
* Phần thứ ba: Bản hùng ca khởi nghĩa Lam Sơn:
– Đoạn 1: Tác giả tập trung khắc họa nhân vật người anh hùng Lê Loy xuất thân “dân dã” nhưng có tấm lòng yêu nước thương dân sâu sắc, căm thù giặc sâu sắc, có lí tưởng cao đẹp:
“Tưởng đại địch chung trời – Hận thù trời bể thề không chung sống”
– Giai đoạn sau: Khúc ca khởi nghĩa Lam Sơn:
+ Buổi đầu khởi nghĩa quân ta gặp muôn vàn khó khăn, thiếu thốn:
“Khi lương của Linh Sơn hết trong vài tuần nữa
Khi quân của Khôi Huyền không có đội”
+ Nhưng nhờ lòng yêu nước và sách lược phù hợp, quân khởi nghĩa của ta chuyển sang giai đoạn phản công và giành thắng lợi thuyết phục, giặc Minh thất bại.
“Ngày mười tám, thua trận Chi Lăng, Liễu Tang
Ngày hai mươi trận Mã An, Liễu Thăng mất đầu
Ngày hai mươi lăm, Lương Minh bá bị bại trận, chết
Vào ngày thứ hai mươi tám, Bộ trưởng Li Qing và người kế vị của ông ta đã tự sát.”
* Phần 4: Tuyên ngôn độc lập: Lời tuyên bố, khẳng định trước quốc dân về độc lập dân tộc, chủ quyền quốc gia được đổi mới.
d. Giá trị công việc:
– Giá trị nội dung: Bản cáo trạng giặc Minh còn là bản anh hùng ca về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, bản tuyên ngôn độc lập lần thứ hai của dân tộc.
– Giá trị nghệ thuật:
+ Sự kết hợp hài hoà giữa yếu tố chính luận và văn học.
+ Kết cấu mạch lạc, vững chắc; Lập luận chặt chẽ, lập luận chặt chẽ, đanh thép.
– Sử dụng kết hợp nhiều biện pháp nghệ thuật: cuộn, phóng đại, so sánh, đối chiếu…
→ “Thiên thần cổ đại và anh hùng”
3. Kết luận: Đánh giá vị trí của tác phẩm trong nền văn học dân tộc.
