Khi bàn về hình ảnh tiếng đàn trong bài hát đàn ghi ta của Lorca Thanh Thảo cho rằng: “Tiếng đàn là thân phận của Lorca, cũng như thân phận của nghệ thuật nói chung trong một thực tại bị cái ác thống trị”.. Một ý kiến tích cực khác: “MỘT TỶÂm thanh là sức sống và là nghệ thuật bất hủ của Lorca“.
Cảm nhận được hình ảnh tiếng đàn trong bài, em hãy bình luận về hai ý kiến trên.
Hướng dẫn bài tập về nhà:
– Thanh Thảo Là nhà thơ trưởng thành vào những năm cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ, ông đã có nhiều công sức đổi mới thơ sau 1975, đặc biệt là tìm kiếm những cách thể hiện mới trong thơ.
– đàn ghi ta của Lorca rút ra từ một tập thơ Quảng trường Ruby (1985) là một ca khúc tiêu biểu của Thanh Thảo. Ca khúc lấy cảm hứng từ nhân cách cao cả và số phận bất công của Lorca, được Thanh Thảo lồng tiếng cho nghệ sĩ người Tây Ban Nha. Hình ảnh tiếng đàn là một sáng tạo độc đáo của các nhà thơ Việt Nam.
– Khi bàn về hình tượng tiếng đàn trong Đàn ghi ta của Lorca của Thanh Thảo, có ý kiến cho rằng: “Tiếng đàn là thân phận của Lorca, cũng như thân phận của nghệ thuật nói chung trong một thực tại bị cái ác thống trị”. Một ý kiến khác khẳng định: “Âm nhạc là sức sống và là nghệ thuật bất tử của Lorca.”
Giải thích về 2 ý kiến:
– Hai ý kiến là hai nhận xét khác nhau về ý nghĩa của hình tượng tiếng đàn.
+ Nhận xét: “Tiếng đàn là số phận của Lorca, cũng như trạng thái nghệ thuật nói chung trong một hiện thực bị cái ác thống trị” → xem tiếng đàn là thực thể mong manh, phù du xem tiếng đàn là thân phận của Lorca, nghệ thuật của Lorca.
+ Ý kiến: “Âm thanh là sinh lực và đồng thời là nghệ thuật bất tử của Lorca” → lại nhìn nhận âm thanh là một sinh thể có sức sống bất diệt để thấy rằng âm thanh tiêu biểu cho vẻ đẹp tâm hồn, sức sống của nghệ thuật Lorca.
Làm rõ ý nghĩa của hình tượng tiếng đàn qua 2 nhận xét.
Một. Cảm nghĩ về hình ảnh tiếng đàn piano:
* Tiếng đàn là số phận của Lorca, là trạng thái nghệ thuật nói chung trong một hiện thực bị cái ác thống trị.
– “Tiếng bong bóng nước” mong manh và ngắn ngủi được đối lập, đối lập với màu đỏ thẫm của hành lang sinh tử, của chế độ độc tài thân phát xít đốt cháy tự do, dân chủ, gợi nhắc đến sự cô độc, cô đơn, thân phận bé nhỏ, khiêm tốn, mong manh, ngắn ngủi của Lor-ca giữa của nền chính trị dữ dội, bạo lực. Đây là cuộc đấu trí lớn giữa một bên là khát vọng dân chủ của nhân dân nói chung, của Lor-ca nói riêng với một bên là nền chính trị độc tài. Trong lĩnh vực nghệ thuật, đó là sự xung đột giữa khát vọng đổi mới của nhà thơ và bối cảnh nghệ thuật cũ. Dù thế nào Lorca cũng là một nghệ sĩ – một chiến sĩ đơn độc.
– “Tiếng đàn gãy Và lưu lượng máu”: Tiếng đàn trở thành thân phận đau đớn của Lorca, thành nghệ thuật trước sự tàn phá dã man của kẻ thù. Hai tiếng “vỡ”, tiếng bong bóng nổ tung và tiếng dương cầm lên xuống. Cô đã hát bài ca đấu tranh lên án bọn phát xít đã hủy hoại tài năng và hủy diệt sắc đẹp. Và cứ thế, bản bi kịch được đẩy lên cao trào của sự phẫn nộ, tuôn trào, nghẹt thở, căm giận đến mức chảy thành dòng đau đớn trong một bản giao hưởng hào sảng. Nỗi đau của âm nhạc cũng là nỗi đau của người nghệ sĩ khi khát vọng của mình không thành hiện thực. Tiếng đàn như tiếng kêu cứu của con người, của cái đẹp trước giờ phút bị đẩy vào cảnh lụi tàn. Hóa ra, nghệ thuật thực chất là cuộc sống.
* Tiếng đàn là vẻ đẹp tâm hồn Lorca, là sức sống vĩnh hằng của nghệ thuật.
– “Cây đàn nâu, cây đàn lá xanh”: Tiếng đàn mang âm vang và sắc màu của một tâm hồn nồng nàn, say đắm trong tình yêu, nghiêm túc và trăn trở với cuộc đời của một nghệ sĩ đa tài. Màu nâu trông trầm ngâm, bình tĩnh lạ thường. Đó là vỏ cây màu nâu, màu nâu của đất, da nâu, mái tóc của một phụ nữ gypsy. Trước giờ phút chia tay, anh tha thiết nhìn lên bầu trời xanh, bầu trời khát khao, bầu trời tình yêu nơi có Đức Maria chung thủy. Đó là màu xanh, là hóa thân của Lorca, và tiếng đàn trong thiên nhiên mang sức sống của cây cỏ. Hai chữ “tôi biết làm sao” ở cuối câu vừa là sự nghiêm túc trong tình cảm của nghệ sĩ Thanh Thảo vừa là vẻ đẹp của tuổi trẻ Lorca, vẻ đẹp của người chiến sĩ hi sinh cả đời vì lí tưởng.
– Tiếng đàn sẽ còn mãi”Không ai chôn cất tiếng đàn / tiếng đàn như cỏ dại”: “tiếng đàn” tượng trưng cho nghệ thuật, tình yêu tự do, yêu con người của Lorca mà suốt đời ông theo đuổi; đó là vẻ đẹp không thể tàn lụi, nó sẽ sống, sẽ lan tỏa mãi, giản dị mà kiên cường như một loài cỏ dại. Giai điệu li-la li-la li-la là hình ảnh ẩn dụ mãi mãi vang vọng tượng trưng cho sức sống bất diệt của Lor-ca, của nghệ thuật, của những giá trị đích thực trên cõi đời này. Âm nhạc mang tên loài hoa tử đinh hương như cuộc đời vẫn lặng lẽ tỏa hương tồn tại giữa cuộc đời.
Bình luận 2 ý kiến.
– Cả hai ý kiến đều đúng, tuy có nội dung khác nhau nhưng không đối lập mà bổ sung cho nhau và khẳng định những ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh cây đàn: Tiếng đàn cũng là một ẩn dụ nghệ thuật chỉ thân phận lưu manh. Lorca, nghệ thuật còn là hội họa tượng trưng cho vẻ đẹp vĩnh hằng của tâm hồn Lorca, nghệ thuật nói chung.
– Bức tranh có nhiều tầng nghĩa bởi Thanh Thảo đã sử dụng kết hợp nhiều biện pháp nghệ thuật: tương phản, ẩn dụ, cảm, điệp, hoán dụ, nhân hóa, so sánh để tạo nên nhiều tầng nghĩa. Hình ảnh thơ lạ giàu sắc thái tượng trưng, siêu thực, thể thơ tự do, nhịp điệu thất thường, giàu nhạc họa…
Đánh giá tổng thể.
– Khẳng định hai ý kiến trên và đánh giá chung về hình tượng Lorca, khẳng định sự bất tử của Lorca, tiếng đàn của Lorca. Người nghệ sĩ ấy đã mất, nhưng âm nhạc của ông vẫn sống mãi với đất nước Tây Ban Nha, với trái tim của một kẻ yêu mình, yêu hòa bình.
– Khẳng định tài năng, sự cẩn trọng có một không hai của nghệ sĩ Thanh Thảo trên con đường sáng tạo mà anh đã hóa thân, chìm sâu vào thế giới nghệ thuật trong cuộc đời và số phận của Lor-ca, âm vang và khát vọng sáng tạo phản ánh sâu sắc nỗi đau và hạnh phúc của một nghệ sĩ vĩ đại, người hoàn toàn cống hiến cho cái đẹp.
Cảm nhận hình ảnh tiếng đàn ghi ta trong bài hát Đàn ghi ta của Lorca
