Chuyển câu chủ động sang câu bị động (tiếp theo)
I – CÁCH ĐỔI CÂU BỊ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
1. Hai câu sau có điểm gì giống và khác nhau?
a) Bức mành treo trên bàn thờ vải đã được hạ xuống từ ngày “vàng”.
b) Bức màn treo trên bàn thờ bằng vải lanh đã được hạ xuống kể từ ngày “hoá vàng” […].
(Ngô Bằng)
2. Nêu quy tắc chuyển đổi câu chủ động thành từng loại câu bị động.
3. Các câu sau có phải là câu bị động không? Tại sao?
a) Bạn của bạn đạt giải nhất trong cuộc thi học sinh giỏi.
b) Cánh tay của tôi bị đau.
| * Nhớ:
– Có hai cách chuyển câu chủ động thành câu bị động: + Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ phổ biến vào sau từ (cụm từ) đó. + Chuyển từ (cụm) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, bỏ từ (cụm) chỉ đối tượng của hoạt động hoặc biến từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động đó thành bộ phận tự chọn của câu. – Không phải câu nào có chứa từ hoặc cũng là câu bị động. |
II – THỰC HÀNH
1. Chuyển mỗi câu chủ động dưới đây thành hai câu bị động theo hai kiểu khác nhau.
a) Một nhà sư vô danh đã xây dựng ngôi chùa đó vào thế kỷ 13.
b) Tất cả các cửa của chùa đều bằng gỗ lim.
c) Người hiệp sĩ buộc con bạch mã vào gốc cây đào.
d) Một lá cờ lớn được kéo lên giữa sân.
2. Chuyển mỗi câu chủ động dưới đây thành hai câu bị động – một câu sử dụng từ có và câu còn lại sử dụng từ phủ định. Nêu sự khác biệt giữa các sắc thái ý nghĩa trong một câu sử dụng từ có thể và một câu sử dụng từ với nó.
a) Cô giáo phê bình tôi.
b) Ngôi nhà bị phá bỏ.
c) Phong trào đô thị hóa đã thu hẹp khoảng cách giữa thành thị và nông thôn.
3. Viết một đoạn văn ngắn nói về niềm đam mê văn học hoặc ảnh hưởng của nó đối với bạn, có sử dụng ít nhất một câu bị động.
* Viết bài:
Chuyển câu chủ động sang câu bị động (tiếp theo)
I. Cách chuyển câu chủ động thành câu bị động
Câu 1: Có hai câu:
+ Tương tự: diễn tả cùng một sự việc.
+ Khác nhau: Câu (a) dùng được từ, câu (b) không dùng được từ.
Câu 2: Có 2 cách chuyển câu chủ động thành câu bị động.
+ Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ chủ đề của hoạt động sang câu cầu khiến và thêm các từ phổ biến vào sau từ (cụm từ) đó.
+ Thay từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động ở đầu câu, lược bỏ hoặc thay từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động ở phần tự chọn của câu.
Không phải câu nào chứa từ hay cũng là câu bị động.
Câu 3: Các câu sau không phải là câu bị động vì chủ ngữ trong hai câu này không phải là đối tượng hoạt động của người, vật.
II. Luyện tập
Câu 1: Chuyển câu chủ động thành câu bị động:
+ Tất cả cửa chùa đều bằng gỗ lim.
+ Tất cả cửa chùa (người) đều bằng gỗ lim.
+ Con ngựa buộc bên gốc đào.
+ Lá cờ giương giữa sân.
câu thơ thứ 2:
Một.
+ Cô giáo phê bình em.
+ Cô giáo phê bình em.
b.
+ Ngôi nhà đó đã bị phá bỏ.
+ Ngôi nhà đó đã bị phá bỏ.
c.
+ Phong trào đô thị hóa làm giảm sự chênh lệch giữa thành thị và nông thôn.
+ Sự chênh lệch giữa thành thị và nông thôn ngày càng giảm do xu hướng đô thị hóa.
– Câu bị động có từ “được” khác với câu bị động có từ “có” về mặt diễn đạt: câu bị động có những từ được hiểu là đánh giá tích cực, câu bị động có những từ được hiểu là đánh giá tiêu cực.
– Do sự khác biệt trên nên khi chuyển đổi cần lưu ý: câu (a) nên dùng từ “bị”, câu (b) có thể dùng cả hai từ, câu (c) nên dùng từ “là” do sự thu hẹp khoảng cách giữa thành thị và nông thôn là điều tích cực, ai cũng mong muốn.
Câu 3: 2. Viết đoạn văn nói về niềm đam mê văn học, tác phẩm văn học hoặc ảnh hưởng của tác phẩm văn học cụ thể đối với bạn.
“Mùa khô đã đến. Một đợt hạn hán đã bắt đầu. Hàng trăm cánh đồng khô héo, nứt nẻ. Hàng ngàn cây khô héo. Họ sẽ được thu thập chỉ để làm củi. Nhưng không có gì để nấu ăn. Mọi người đang đói. Rau xanh còi cọc. Cỏ cũng vàng. Những con gà của tôi đã trở nên quý giá. Họ bị bỏ vào nồi vì không còn gì để ăn. Một ít hạt vừng cũng bị đánh cắp. Côn trùng cũng biến mất. Nhiều nhất là hai ngày nữa họ mới có lương khô và nước uống. Thuốc cũng được cung cấp. Đó là sự giúp đỡ của Tổ chức Y tế Thế giới. Những chú sâu dần hé nụ non. Lá già cuộn lại. Bắp cải này bị héo. Nhưng không! Hai chồi xuất hiện từ dưới cùng của thân cây thứ hai. Hôm trước người chủ đã tiêm và phun thuốc cho cây bắp cải này. Bắp cải trở nên sống động.”
