Hình tượng người phụ nữ trong văn học Việt Nam từ giữa thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX.
Một. Đề tài người phụ nữ trong văn học trung đại.
Từ thế kỷ XVI, hình tượng người phụ nữ đã đi vào văn học viết. Đến thế kỷ thứ mười tám, hình ảnh này đã trở thành một chủ đề chính trong văn học. Các thể loại văn học từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XIX như văn xuôi, truyện nôm, thơ với các tác phẩm tiêu biểu như: Truyền kỳ mạn lục – Nguyễn Dữ, Truyện Kiều – Nguyễn Du, Cung oán ngâm khúc – Nguyễn Gia Thiều… và thơ từ Hồ Xuân Hương phản ánh chủ đề này.
b. Nội dung phản ánh về phụ nữ.
Hình tượng người phụ nữ trong giai đoạn văn học này được thể hiện là vẻ đẹp hoàn mỹ, đáng trân trọng nhưng cuộc đời và số phận lại rất bất hạnh.
* Người phụ nữ là hiện thân của cái đẹp:
– Vẻ đẹp hoàn hảo, phi thường.
+ Vũ Nương với vẻ đẹp trong sáng, dịu dàng.
+ Kiều Nguyệt Nga xinh đẹp, trước sau đầy ân tình.
+ Nàng Kiều đẹp “nghiêng nước nghiêng thành”…
* Người phụ nữ mang trong mình những đức tính cao quý.
– Họ luôn có những phẩm chất, đức tính cao đẹp: hiếu thảo, chung thủy, vị tha… (Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương, Thúy Kiều trong Truyện Kiều)
– Người phụ nữ trong thơ Hồ Xuân Hương bị xã hội đối xử bất công, bị đánh đập nhưng luôn giữ được phẩm chất và tâm hồn trong sáng (Bánh trôi nước).
* Người đàn bà cũng là hiện thân của những số phận đau thương.
+ Nỗi đau khổ, nỗi oan của Vũ Nương trong “Chuyện người con gái Nam Xương” – Nguyễn Dữ.
+ Cuộc đời éo le, đầy bất hạnh của Thúy Kiều trong “Truyện Kiều” – Nguyễn Du.
+ Dưới chế độ phong kiến, nhiều thế lực đen tối trong xã hội đã đè bẹp, chà đạp thân phận người phụ nữ.
– Vua, vua, quan trụy lạc, độc ác đã nguyền rủa cuộc đời bà lão (qua “Cung oán ngâm khúc”, “Truyện Kiều).
– Chiến tranh phong kiến đã gieo cho họ biết bao bất hạnh. “Chinh ngâm” của Đoàn Thị Điểm là tiếng kêu đau lòng của một người phụ nữ có gia đình bị cuốn vào cuộc chiến đó.
– Người phụ nữ còn chịu nhiều thiệt thòi vì những hủ tục, định kiến bất công, hẹp hòi: tư tưởng trọng nam khinh nữ, chế độ đa thê…
* Thái độ của tác giả khi viết về người phụ nữ.
Các nhà văn, nhà thơ đã thể hiện sự trân trọng đặc biệt đối với phụ nữ khi miêu tả và tôn vinh vẻ đẹp của họ.
Nhìn lại những bi kịch của người phụ nữ, các tác giả không giấu nổi sự xót xa, đau xót.
* Ý nghĩa của vấn đề.
Qua hình tượng người phụ nữ, các tác giả văn học thế kỷ 16-19 kỷ đã đóng góp vào phong trào chủ nghĩa nhân văn với nội dung rất phong phú, góp phần tạo nên tiếng nói đòi giải phóng con người, đặc biệt là phụ nữ.
