Luyện nói: tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
I – CHUẨN BỊ Ở NHÀ
1. Xem câu chuyện
Ôn tập, đánh giá nội dung về người kể chuyện trong văn tự sự (kể chuyện) trong Ngữ Văn 6 Tập Một bằng cách trả lời các câu hỏi sau:
a) Cách nói ở ngôi thứ nhất? Ngôi kể thứ ba là gì? Nêu tác dụng của từng kiểu tự sự.
b) Cho ví dụ về ngôi kể thứ nhất và ngôi thứ ba trong một số tác phẩm hoặc đoạn trích trong những đoạn văn tự sự đã học.
c) Tại sao người ta phải thay đổi người kể chuyện?
2. Chuẩn bị luyện nói
Đọc đoạn văn sau và kể lại theo lời chị Dậu (ngôi thứ nhất).
Chú gà trống xám vội hạ con xuống đất, chạy đến nắm lấy tay con:
– Tôi xin anh, người nhà tôi vừa mới tỉnh dậy, tha cho tôi!
– Cái đó! Cái này!
Vừa nói, anh ta vừa túm luôn vào ngực con gà trống mấy bao tải, rồi lao vào trói nó lại.
Dường như quá tức giận không thể chịu đựng nổi, chị Dậu chống cự một cách liều lĩnh:
– Chồng tôi ốm, anh không được quấy rầy!
Chị Cải tát vào mặt chị Dậu rồi tiếp tục nhảy xuống cạnh anh Dậu.
Chị Dậu nghiến răng.
– Trói chồng lại ngay, bà sẽ cho mày xem!
Sau đó, cô túm lấy cổ anh ta và đẩy anh ta qua cửa. Sức yếu người đàn ông nghiện chạy không chịu được sức ép của người phụ nữ lực lưỡng, anh ta khập khiễng ngã xuống đất, miệng vẫn không ngừng gào thét đòi trói đôi vợ chồng tội nghiệp.
Thủ thư trưởng bước tới và giơ gậy đánh bà Dow. Nhanh như cắt, Gà trống vớ ngay được cây trượng của mình. Hai người đánh nhau, xô đẩy nhau, rồi đồng loạt buông gậy, đè nhau. Hai đứa trẻ khóc rấm rứt. Cuối cùng, cậu “đầy tớ ông Lý” yếu thế hơn cô em, bị túm tóc và ngã xuống cầu thang.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
Gợi ý:
Muốn kể lại đoạn văn trên theo ngôi thứ nhất thì phải thay đổi những gì (xưng hô, ngôi kể, chuyển lời đối thoại thành lời kể, sắp đặt tình tiết, cách diễn đạt).
II – HUẤN LUYỆN HÀNG GIỜ
Kể chuyện theo ngôi thứ nhất cho cả lớp nghe. (trong khi kể chú ý đến yếu tố miêu tả và biểu cảm).
*Soạn bài:
Câu hỏi 1: Hướng dẫn pha chế tại nhà
Một. Ôn lại kiến thức, kĩ năng kể chuyện
Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể lại câu chuyện. Người kể chuyện thường được lồng tiếng bởi một người trong câu chuyện.
– Ngôi thứ nhất – lời bộc bạch của “tôi” (Tôi đi học, Trong lòng mẹ,…);
– Ngôi thứ ba – ẩn hiện, không trực tiếp xuất hiện mà thực tế có mặt ở khắp mọi nơi để chứng kiến và kể lại câu chuyện, đối thoại với tư cách là nhân vật tự sự, đối thoại như “người nói chuyện” (tức là tức nước vỡ bờ). , chiếc lá cuối cùng,…). Tường thuật của người thứ ba cho phép người kể chuyện tự do hơn để xem, biết và kể mọi thứ.
Người kể ở ngôi thứ nhất (tôi) không thể tự do như ở ngôi thứ ba, người kể ở ngôi thứ nhất (tôi) chỉ kể những điều mà “tôi” biết, “tôi” làm chứng.
b. chuẩn bị ở nhà
Kể lại đoạn văn sau trong truyện Con gà trống theo ngôi thứ nhất:
Thay đổi nhân vật trong lời tường thuật, cuộc đối thoại có thể giữ nguyên; thay đổi tính cách cho anh Dậu (có thể thay bằng “nhà tôi”, ví dụ: Cai Li tát tôi một cái rồi tiếp tục nhảy qua nhà tôi.”); thay đổi một số từ ngữ trong lời kể, ví dụ: “Tôi đã quá tức quá, chịu hết nổi, đánh trả hết sức :”. Thay đổi chi tiết miêu tả, biểu cảm, chẳng hạn:
“Tên trưởng họ cầm gậy xông tới định đánh tôi. Nhanh chóng, tôi chộp lấy ngay cây quyền trượng của anh ta. Tôi giằng co, xô đẩy với anh ta, rồi buông gậy và đè anh ta. Hai đứa con tôi khóc và khóc. Cuối cùng tôi đã nắm lấy tóc anh ấy và ngã xuống cầu thang.”
câu thơ thứ 2: Kể lại câu chuyện trên trước lớp theo chuẩn bị ở nhà
– Chú ý chuyển giọng cho phù hợp với người kể, nhất là lời đối thoại;
– Nhấn mạnh yếu tố miêu tả, biểu cảm ở ngôi thứ nhất.
