Nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân
Nhân vật Huấn Cao trong truyện “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân là một con người tài hoa, dũng cảm, bất khuất. “Thiên Lương” thông thoáng. Huấn Cao viết rất hay: “Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm (…). Treo chữ Mr. Juan là một kho báu thực sự trên thế giới.”. Trong thị hiếu thẩm mỹ của người xưa, từ Trung Quốc đến Việt Nam, viết chữ đẹp là một thủ pháp nghệ thuật, chơi chữ đẹp là một thú vui cao quý, tao nhã. Do đó, qua sự nghi ngờ, tính toán, thủ đoạn, ân huệ, nhẫn nại, đau khổ, hoảng sợ, hy vọng, tuyệt vọng, không chắc chắn, sợ hãi và tôn trọng, tài năng là hiếm. Hình ảnh Huấn Cao được nâng lên đỉnh vinh quang.
Về dũng khí, Huấn Cao không chịu ra vào, không chịu sống “lồng chim”, ông ra làm quan tại triều đình. Khi bị dẫn đến án tử hình, anh ta không tỏ ra sợ hãi hay hối hận. Cổ đeo gông, chân đeo gông, anh bước vào tử tù chờ ngày ra tòa mà vẫn kiêu hãnh, oai nghiêm như thể đang sải bước trên xa lộ. Chính sự nhu mì khác thường của anh đã khiến viên quản giáo – một người đầy uy quyền đối với anh – tỏ vẻ “kín tiếng” khi bước vào và gặp anh trong trại giam. “Thiên Lương” Việc làm của ông rất trong sáng: Cái tài của Huấn Cao là cái tâm của ông bộc lộ ra ở đâu. Tiền bạc và quyền lực không lay chuyển được anh ta: “Tôi không sinh ra để vàng hay quyền lực, vì vậy tôi không bao giờ ép mình viết lời”. Anh ấy thực sự là một nhân cách lý tưởng: “Người nghèo không thể động, người giàu không thể dâm, quân Ngô mạnh không thể trốn”.
Vì vậy, khi chưa hiểu được những đức tính tốt đẹp của quan (biết trân trọng và yêu thật lòng cái đẹp dù sống trong hoàn cảnh éo le), Huấn Cao đã có thái độ gay gắt với quan. Cảm nhận được tấm lòng “biệt tài liên tài” của viên quản ngục, Huấn Cao đã mềm lòng mà nói: “Tôi chưa bao giờ biết một người như chủ nhân này lại có những sở thích cao quý như vậy. Trong vòng chưa đầy một phút, tôi đã đánh mất trái tim của mình trên thế giới”.
Và Huấn Cao sẵn sàng nói với viên quản ngục những lời cuối cùng của một bậc tài hoa, một bậc anh hùng trong cảnh. “Chưa từng thấy trong nhà tù”: “Đêm đó, khi chỉ nghe thấy tiếng họng súng của lính canh trong nhà tù tỉnh Sin, một cảnh tượng chưa từng thấy trước đây được chiếu trong căn phòng chật chội, tối tăm. , ẩm ướt, tường phủ đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián. Trong không khí tỏa ra như cháy nhà, ánh sáng đỏ của ngọn đuốc dầu chiếu sáng ba cái đầu đang đặt trên một tấm lụa trắng tinh khôi. Khói bay đầy mắt khiến họ phải dụi mắt. Người tù, với cổ còng và chân bị cùm, viết những nét chữ của mình lên tấm lụa trắng trải dài trên tấm bảng. Khi người tù viết xong chữ, viên cai ngục vội cúi xuống đặt những đồng tiền kẽm có đánh ô chữ lên tấm lụa bóng. Còn nhà thơ lại gầy guộc, tay run run cầm nghiên mực. Đổi bút viết nhầm mục xong, Huấn Cao thở dài, buồn bã đỡ viên quản ngục đứng dậy, ôn tồn nói: “Ở đây lộn xộn quá. Tôi khuyên Mr. Quânu để thay đổi nơi cư trú của mình. Nơi đây không phải là nơi để treo bức tranh lụa trắng nét vuông tươi, nó nói lên hoài bão của kiếp người. Mực bạn mua ở đâu ngon và thơm quá. Ông có thấy cái lọ mực bốc lên mùi không?… Tôi nói thật đấy ông ạ. Quân nên về quê sống đi, bỏ cái nghề này trước đã rồi mới nghĩ đến chuyện chơi chữ. Thật khó để giữ thiện chí lành mạnh ở đây để rồi đến làm hoen ố cả cuộc đời lương thiện của ngươi.” Ngọn lửa bùng cháy trong rừng, ngọn lửa rơi xuống nền phòng giam ẩm thấp, tiếng xèo xèo âm ỉ của ngọn lửa bị dập tắt. Ba người họ nhìn cây đũa phép rồi lại gặp nhau. Viên cai ngục cảm động, cúi chào người tù, chắp tay và nói một câu khiến anh ta ứa nước mắt nghẹn ngào trong miệng: “Tên ngu dốt này, xin hãy cúi đầu xuống”.
Đoạn văn tả cảnh Huấn Cao cho chữ trên bộc lộ rõ nhất vẻ đẹp rạng ngời của nhân cách Huấn Cao. Trong không khí trang nghiêm, thánh thiện, trong cảm hứng sáng tạo mãnh liệt, say mê, ông Huấn Cao quên hẳn xiềng xích, nhà tù chật hẹp, tối tăm, ẩm thấp, quên cả cái chết đang chờ đợi mình. Tâm hồn anh hoàn toàn hướng tới cái đẹp bất tử, cái “thiện” trong sáng. Lời khuyên của ông đối với người quản lý đã thể hiện quan niệm biện chứng của ông giữa tâm và tài, giữa cái đẹp và cái thiện. Trong nhân sinh quan cao cả của mình, người nghệ sĩ say mê cái đẹp trước hết phải biết đặt “cái thiện” ở vị trí cuối cùng. Lời cảnh báo thiêng liêng về nghệ thuật và đạo đức làm người của Huấn Cao đã được quan ngục hết lòng kính trọng và được thiên hạ kính cẩn lắng nghe.
Có thể nói, cảnh nói lời của Huấn Cao là một cuộc chiến thắng hào hùng của ánh sáng trước bóng tối, của cái thiện trước cái ác, của chân – thiện – mỹ trước cái xấu xa, thô bỉ. Hơn nữa, nó còn là biểu tượng của tài năng lên ngôi trong tù. Tử tù đang dần tiến đến cái chết, nhưng tài năng của họ vẫn được thu hoạch, ung dung bước vào tiếng còi bất tử, vĩnh hằng. Nhìn chung, vẻ đẹp trong tranh của Huấn Cao là vẻ đẹp lãng mạn, có sức chinh phục và thôi thúc mãnh liệt những người có trái tim nhân hậu. “khoảng cách tài năng”. Qua tìm hiểu vài nét về vẻ đẹp bức tranh nhân vật Huấn Cao, chúng ta dễ dàng nhận thấy sự thống nhất và khác biệt trong cách tiếp cận con người của Nguyễn Tuân trước và sau Cách mạng tháng Tám. Về nét chung (thống nhất): Nguyễn Tuân vẫn tiếp cận con người ở phương diện tài hoa, nghệ sĩ. Ông vẫn là một nhà văn tài năng và uyên bác. Lịch thứ năm, trong miêu tả và diễn đạt vận dụng kiến thức tổng hợp từ các ngành văn hóa nghệ thuật: điện ảnh, hội họa, điêu khắc…
Ông vẫn sử dụng vốn từ rất tinh tế, phong phú, độc đáo, phong phú. Khả năng tổ chức các câu văn xuôi đầy giá trị về hình ảnh, có nhạc điệu trầm thấp và biết ngắt quãng, kéo dài. Mặt khác, các phép so sánh, ví von, ẩn dụ, hoán dụ, nhân cách hóa, tượng trưng, khách quan, liệt kê… được nhà văn phối hợp vô cùng tài tình, xét về nét riêng (khác biệt): Trước chuyến đi tháng tám của người dân Nguyễn Tuân vui mừng và những lời khen ngợi là “người đặc biệt, cá tính đặc biệt”. nhân vật ông Nghệ, Mr. Cù, ông. Huấn Cao (Ngày xửa ngày xưa), Mr. Thông Phú, Ms. Tam ( thạp đồng mắt cua ) là những tấm gương sống.
Trước Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Tuân là một người tài tử, thích làm trò “ngu”, mắc bệnh hài hước, thích chiêm ngưỡng, lưu giữ cái Đẹp, thích cảm giác mới lạ. Ở Nguyễn Tuân lúc bấy giờ, hầu hết mọi thứ đều trở thành “chủ nghĩa”: chủ nghĩa hình thức, chủ nghĩa duy mỹ, chủ nghĩa trá hình, chủ nghĩa khoái lạc, chủ nghĩa giật gân, chủ nghĩa nghiệp dư, chủ nghĩa trào lưu, chủ nghĩa ẩm thực… và bao trùm lên tất cả là chủ nghĩa nguyên bản. Sau Cách mạng tháng Tám, nhà văn nhạy cảm với con người mới, cuộc sống mới từ góc nhìn thẩm mỹ của mình. Nhưng nó không còn là “nghệ thuật vì nghệ thuật” của Nguyễn Tuân. Anh nhìn thấy vẻ đẹp của con người từ góc độ của các vấn đề xã hội (Xoe). Cụ thể là vẻ đẹp gắn với người dân lao động, với cuộc sống thăng hoa; đồng thời tố cáo, lên án chế độ cũ, khẳng định bản chất nhân văn, văn hóa của chế độ mới.
Sau Cách mạng Tháng Tám, người ta có thể tìm thấy người nghệ sĩ tài hoa Nguyễn Tuân trong những cuộc đấu tranh và nỗ lực hàng ngày của nhân dân. Đó là người lính tây bắc ngụy trang trong hoa đào, giữa rừng đào đuổi giặc. Đó là người chiến sĩ cộng sản Tô Hiệu trồng đào trong xà lim hay người chiến sĩ Quảng Bình ngồi gác máy bay dưới gốc mai. Là những cô gái lái đò sông Đà trên những con thuyền cao… Đặc biệt Vâng thuyền sông Vượt thác sông Đà “vô lăng nở hoa”.
