“Chữ tử là bản trường ca ngợi ca vẻ đẹp bất tử (…) đem đến cho người đọc niềm tin vào sức mạnh cứu rỗi con người của cái đẹp”... (Dựa theo tiểu thuyết ngôn tình cấp ba Việt Nam)
Anh (chị) hãy phân tích tác phẩm Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân) để làm sáng tỏ nhận định trên.
+ Giới thiệu: Nguyễn Tuân là nhà văn nổi tiếng của làng văn học Việt Nam. Có những sáng tác xoay quanh những nhân vật lý tưởng tài hoa phi thường, mang vẻ đẹp tinh thần như “nồi đất”, “chén trà đọng sương”… ta lại bắt gặp những chân dung tài hoa. Trên thế giới đó là Huấn Cao trong tác phẩm “Chữ người xử tội”.
+ Thảo luận truyện ngắn “Lời người tù”có ý kiến cho rằng: “Chữ tử là khúc ca ngợi ca cái đẹp vĩnh hằng (…) đem đến cho người đọc niềm tin vào sức mạnh cứu rỗi con người của cái đẹp”
1. Giải thích ý kiến:
– Tràng Ca: một bài hát có âm hưởng hùng tráng, mạnh mẽ.
– Sắc đẹp: là phạm trù cơ bản và trung tâm của mỹ học. Cái đẹp được tìm thấy trong tự nhiên, trong các sản phẩm lao động, trong con người và trong nghệ thuật.
Nếu nói rằng hoạt động của con người được quy luật cái đẹp hướng dẫn thì nghệ thuật chính là nơi tập trung lớn nhất quy luật ấy. Trong nghệ thuật nói chung, trong văn học nói riêng, vẻ đẹp nội dung phải tương xứng với vẻ đẹp hình thức.
– Nói về vẻ đẹp bên trong “Lời người tù” “tạo cho người đọc niềm tin vào sức mạnh cứu người của cái đẹp” nói đến khả năng hướng thiện của cái đẹp; khả năng lãnh đạo, “hành vi” và giúp mọi người có thêm sức mạnh trên bước đường tu tậplương”.
2. Phân tích tác phẩm Bức thư của người tử tù để làm sáng tỏ lời khai của mình
Cái đẹp trong chữ người tử tù là vẻ đẹp siêu việt, siêu phàm; Nó tập trung thể hiện vẻ đẹp của con người chủ yếu ở nhân vật Huấn Cao và vẻ đẹp của ngôn từ
– Vẻ đẹp toát ra từ khuôn mặt Huấn Cao:
+ Nguyên mẫu của Huấn Cao là danh sĩ Chu thần Cao Bá Quát – nguyên mẫu của người nghệ sĩ anh hùng trong hiện thực lịch sử
+ Huấn Cao được xây dựng như một bức tranh nghệ thuật, nơi thể hiện sức mạnh của chân – thiện – mỹ:
- Huấn Cao với vẻ đẹp hào hoa, khí phách anh hùng.
- Huấn Cao tỏa sáng với vẻ đẹp của bầu trời trong vắt.
- Huấn Cao rực rỡ vẻ đẹp của một nghệ sĩ tài hoa, có tài thư pháp.
– Vẻ đẹp toát lên trong nét chữ của Huấn Cao:
+ Game ô chữ là game sang trọng dành riêng cho “Tôi đang chở khách”.
+ Viết chữ đẹp là một hoạt động sáng tạo nghệ thuật, người viết chữ đẹp là một nghệ sĩ.
+ Từ Huấn Cao là “báu vật trong thiên hạ” vì nàng rất đẹp, nàng là hiện thân của tài cốt, dũng khí, Thiên Lương, hiện thân sinh động của quan niệm về cái đẹp.
– Vẻ đẹp thoát tục ở chữ nghĩa. Đó là một cảnh tượng chưa từng thấy:
+ Trong căn phòng giam chật hẹp, ẩm thấp, bẩn thỉu, vẻ đẹp thành hình trên đôi bàn tay to lớn của người tử tù.
+ Sự thay đổi cấp bậc lạ lùng: Quản ngục thản nhiên, hách dịch, viên quản ngục khiêm tốn, rụt rè.
⇒ Cái đẹp có thể sản sinh ra trên mảnh đất ác nhưng nó không sống chung với cái ác mà có sức mạnh chiến thắng cái ác.
– Cái đẹp là nơi gặp gỡ của những trái tim:
+ Cái đẹp đã đưa quản giáo đến gần hơn với kẻ bị kết án tử hình, để giữa họ có sự đồng cảm sâu sắc – sự đồng điệu của những tâm hồn trong sáng.
+ Vẻ đẹp đến từ “chữ vuông tươi” và trên cơ sở những lời khuyên chân tình, cũng như nhân cách của người tạo ra mình, ông đã vạch ra con đường cho người quản gia.
+ Hành động cúi đầu của viên quản lý là hành động cúi đầu trước cái đẹp. Đó là một cái cúi đầu trước mọi người “Đứng thẳng lên” ngẩng đầu lên “thiên lương”.
⇒ Cái đẹp là sự thật, là thần thánh, là uy quyền tuyệt đối. Nó phải đi đôi với chân và thiện. Sự tôn vinh vẻ đẹp ấy chính là sự ca ngợi tấm lòng lương thiện của hai Huấn Cao và quản ngục, ca ngợi chiến thắng của cái đẹp trước cái xấu xa nhất, tàn bạo nhất, đen tối nhất. Một lần nữa khẳng định vẻ đẹp tâm hồn của Huấn Cao và qua đó thể hiện quan niệm thẩm mỹ của tác giả
Chữ người tử tù lý tưởng hóa nhân vật Huấn Cao, một nghệ sĩ tài hoa với thiên tư trong sáng, biết trân trọng cái đẹp, luôn hướng tới sự hoàn thiện, cái đẹp và cái thiện trong cuộc sống. Công việc xứng đáng được như vậy”một bài thơ hay ngợi ca cái đẹp vĩnh hằng (…) đem lại cho người đọc niềm tin vào sức mạnh cứu người của cái đẹp”.
