Nghị luận: Học ca dao là học cách sống, cách làm người
Hướng dẫn bài tập về nhà:
1. Giải thích ý kiến:
– Dân gian Thể loại trữ tình bằng văn vần, diễn tả đời sống nội tâm của người bình dân xưa. Dân ca là nơi người lao động gửi gắm tình cảm, niềm vui, nỗi khổ, những hoài bão, ước mơ, hi vọng…. Dân ca được coi là tiếng thơ của ngàn đời, là tấm gương phản chiếu tâm hồn và đời sống nhân dân.
– Cách sống, cách làm người: là cách mọi người sống với nhau, có đạo đức, có cách cư xử tốt, có nhân phẩm, có lối sống nhân hậu, vị tha và gắn kết với mọi người.
2. Bàn luận và chứng minh:
– Học ca dao là học cách sống, cách làm người:
+ Ta thường bắt gặp lối sống đẹp của nhân dân ta xưa…
+ Ta còn bắt gặp những phẩm chất vô cùng tốt đẹp của truyền thống Việt Nam được thể hiện sinh động qua các mối quan hệ ứng xử…
+ Chúng ta được giáo dục về nhận thức, tư tưởng, tình cảm, lối sống nhằm giúp chúng ta sống tốt hơn, đẹp hơn, tế nhị hơn, nhân ái hơn, nhân cách được phát triển toàn diện.
Như vậy, ý kiến trên đã khẳng định một trong những chức năng quan trọng nhất của ca dao là chức năng giáo dục, hướng con người hướng tới chân, thiện, mỹ.
– Qua những câu ca dao này, chúng ta học được cách sống nhân hậu, thủy chung, trọng tình nghĩa (trong đó nghĩa trọng hơn tình).
+ Tình yêu, tình nghĩa vợ chồng.
+ Tình cảm gia đình, bạn bè, quê hương.
– Ca dao giúp ta đồng cảm với nỗi khổ đau của con người, biết trân trọng vẻ đẹp, phẩm giá của con người.
– Ca dao giúp ta học được một cách sống lạc quan, dù cuộc đời còn nhiều khó khăn, bất hạnh ta vẫn vui cười, yêu đời, vẫn không ngừng tin tưởng, mơ ước về tương lai.
– Qua tìm hiểu ca dao, chúng ta học được tinh thần phê phán hiện thực sắc bén.
– Nhờ học ca dao, con người trở nên tế nhị, tế nhị và có văn hóa hơn trong cách thể hiện tình cảm, trong giao tiếp, ứng xử.
3. Đánh giá chung
Giáo dục là chức năng quan trọng khẳng định giá trị của một tác phẩm văn học chân chính. Không chỉ ca dao mà các thể loại văn học dân gian khác và văn học viết sau này cũng có chức năng giáo dục. Tuy nhiên, ở dân ca chức năng này dễ thực hiện hơn, có lẽ vì dân ca là tiếng nói tình cảm, là nhạc cụ của tâm hồn nên dễ tìm được những tâm hồn đồng điệu. Dân ca dễ đi vào lòng người nên có khả năng giáo dục con người một cách nhẹ nhàng, tự nhiên và thấm thía hơn bất cứ thể loại nào của văn học dân gian.
Đặc biệt với các nhà thơ: không chỉ học máu mồ hôi, nước mắt và nụ cười (…) các nhà thơ còn học nhiều hơn chất thơ trong ca dao.
Nhận thấy giá trị to lớn của dân ca, chúng ta hãy gìn giữ, bảo tồn và gìn giữ kho tàng dân ca Việt Nam để nó mãi là viên ngọc quý…
