Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị khi bị A Sử trói trong đêm tình mùa xuân. Từ đó, bình luận về quan điểm nông dân của nhà văn Tô Hoài.
– Là một trong số ít nhà văn Việt Nam viết về các dân tộc thiểu số miền núi, Tô Hoài với truyện ngắn Sợi dây (trích từ tập Truyện Tây Bắc) ông khiến người đọc xúc động trước cuộc sống nô lệ tủi nhục của đồng bào các dân tộc Tây Bắc dưới ách thống trị của địa chủ và thực dân. Tác phẩm còn là một bài thơ về phẩm chất, vẻ đẹp, sức sống cũng như con đường đi đến cách mạng của nhân dân lao động.
– Tôi là nhân vật chính trong tác phẩm. Số phận xui xẻo buộc Mị phải trở thành vợ của Thống lý Pá Tra, một tên địa chủ khét tiếng tàn ác. Trong đau khổ tột cùng, nguồn sống dồi dào luôn âm ỉ trong Ta. Nỗi thống khổ và khát vọng sống của Mị được thể hiện rõ nét trong đêm tình mùa xuân và khi A Sử bị trói vào cột.
1. Hoàn cảnh của em trước khi thắt nút trong đêm tình mùa xuân:
+ Em là một cô gái trẻ đẹp, yêu đời, chăm làm, nhà nghèo và rất hiếu thảo.
+ Do món nợ truyền thống của cha mẹ, Mị phải về làm dâu giải nợ cho thống lí Pá Tra, sống kiếp trâu ngựa khổ cực.
+ Nhưng trong sâu thẳm tâm hồn lặng lẽ ấy vẫn có một tia sáng của sức sống, chỉ chờ thời cơ để bùng nổ mạnh mẽ. Dịp ấy xảy ra vào một đêm xuân tình tứ, mà tiếng sáo gọi đầu làng đã làm lay động trái tim thiếu nữ.
+ Khi mùa xuân đến, trong khi quy luật vạn vật hồi sinh, sức trẻ trong Ta đã trỗi dậy. Tôi bật đèn cho sáng phòng, lén lấy ché rượu nốc ừng ực từng bát. Hèn chi tôi nghe tiếng sáo. Tôi vẫn còn trẻ. Tôi muốn chơi.
+ Thấy Mị, A Sử chạy đến túm lấy, dùng dây trói hai tay Mị lại. Cô ấy mang một cái giỏ đay và trói tôi vào một cái cột. Tóc tôi rụng hết, Su quấn tóc tôi vào một cái sào khiến tôi không thể cúi xuống hay nghiêng đầu được nữa…
2. Miêu tả tâm trạng và hành động của Mị trong đêm tối bị A Sử trói không cho ra suối.
+ “Tôi đứng lặng lẽ trong bóng tối, như không biết mình bị ràng buộc. Rượu còn nồng, còn nghe tiếng sáo đưa ta đi chơi, dự tiệc…”: Tôi dường như quên mình đang bị ràng buộc, tôi quên đi nỗi đau thể xác, tôi vẫn thả hồn theo những cuộc chơi, tiếng sáo gọi người yêu, tiếng sáo không chỉ vang vọng trong vũ trụ mà còn tồn tại trong tôi. Linh hồn của tôi. Ngay cả khi bị trói, tiếng sáo vẫn như có ma lực, khơi dậy trong Mị niềm khát khao được yêu và được sống.
+ “Tôi đi đây. Nhưng tay chân tôi đau và tôi không thể di chuyển.” Tiếng sáo của những đôi trai gái yêu nhau và của những người lỡ duyên đã tác động rất lớn đến tâm hồn tôi. Nó thôi thúc tôi, khiến tôi bước đi, quên đi thực tế đau đớn trước mắt. chi tiết của tôi “khu đi bộ” đã chứng tỏ một sức sống mãnh liệt trong tâm hồn tôi. Tâm hồn ấy tìm đến tự do, tràn ngập tình yêu tuổi trẻ. Nhưng ngay lúc này, khi “khu đi bộ” Lần theo tiếng sáo, sợi dây trói “chân tay đau không cử động được”, tôi trở về với thực tại phũ phàng, u ám. Lòng tôi quặn thắt, thổn thức nghĩ mình không bằng một con ngựa.
+ Tiếng sáo tượng trưng cho tình yêu, hạnh phúc bỗng chốc tan biến, “Tôi không còn nghe thấy tiếng sáo nữa.” “Chỉ nghe thấy tiếng chân ngựa,” Tiếng vó ngựa va vào tường, tiếng nhai cỏ, tiếng chân cào là những âm thanh của thực tại đưa tôi trở về với những liên tưởng đau đớn với cuộc đời.không bằng một con ngựa” của tôi. Sau bao nhiêu năm tỉnh ngộ, nhận ra thân phận làm trâu ngựa, thổn thức khi nhìn thấy chính mình “không bằng ngựa” quan tòa. Hình ảnh so sánh con người với loài vật cứ trở đi trở lại trong tác phẩm. Khi về làm vợ A Sử, tôi dám chắc không biết bao nhiêu lần hắn đánh đập, hành hạ tôi. Nhưng có lẽ đây là lần đầu tiên tôi thổn thức không suy nghĩ nhiều như một con ngựa. Vì trước đây tôi nghĩ mình vừa là trâu vừa là ngựa, đó là tư tưởng của một người cam chịu khổ đau. Và bây giờ, đó là tiếng nức nở của một tâm hồn bị vùi dập.
+ Dù trở về với thực tại phũ phàng, nhưng tất cả những đêm xuân ấy chỉ còn là dĩ vãng “rất nghiêm túc” trong ký ức của tôi với “Mùi rượu, tiếng sáo, tiếng chó sủa xa xa…” . Đêm khuya là lúc chàng trai đến bức tường ra hiệu gọi người yêu trốn vào bức tường trong rừng để chơi. Tôi ngừng khóc, tôi bình phục trở lại.
+ Tôi phải sống trong sự giằng co giữa khát vọng cháy bỏng và hiện tại tàn khốc. Tâm trạng tôi đan xen giữa quá khứ, hiện tại và chập chờn giữa tỉnh và mộng. Đêm xuân tình ái ấy, tôi tỉnh giấc và nhận ra những bất hạnh, cay đắng trong thân phận trâu ngựa của mình. Khi bạn nhận ra điều này, cảm giác đau khổ sẽ lan tỏa hơn. Từ nay có thể tôi sẽ không thể yên ổn với tư tưởng buông xuôi, cam chịu. Khát vọng tình yêu, khát vọng hạnh phúc, khát vọng tuổi trẻ được hồi sinh nhưng rồi cũng tan vỡ. Và anh chờ gió thổi.
+ Tôi bàng hoàng tỉnh giấc… Không một tiếng động. Tôi yêu những người phụ nữ nghèo xông vào lâu đài. Dì từ xưa – một người sống như chết, sống trong cảm giác chờ đợi sự giải thoát từ cái chết, giờ chỉ biết thương hại người khác và sợ hãi cái chết.
+ Tôi cảm thấy sợ hãi khi nhớ lại có lần một người phụ nữ cũng bị đánh đập, bị trói và chết đứng trong căn phòng này. “Em sợ quá, anh can thiệp vào” Như để chứng tỏ mình vẫn còn sống. Tôi sợ chết vì bóng ma thần quyền ám ảnh tôi. Nỗi sợ chết của tôi cũng chứng tỏ rằng tôi muốn sống. Chết bây giờ là chết oan. Chính tiếng sáo, tiếng gọi của tình yêu đã giúp tôi hiểu rằng cuộc đời thật đáng quý: sống để được yêu thương, để có được hạnh phúc của tuổi trẻ… Một khi con người ta sợ chết thì lại càng yêu đời hơn. Tôi cũng vậy.
* Bình luận: Như vậy rõ ràng là cường quyền tàn bạo và thần quyền không thể dập tắt khát vọng hạnh phúc và tình yêu nơi Mị. Cuộc khởi nghĩa tuy không thành công nhưng đã cho người đọc thấy được sức sống mãnh liệt ẩn chứa trong những người nông dân tưởng như nhỏ bé và khốn khổ nhất.
– Nghệ thuật biểu hiện: bút pháp tâm lí sắc sảo, tinh tế. Một cách xử lý tình huống khéo léo và tự nhiên. Giọng trần thuật của tác giả hòa với những lời độc thoại nội tâm của nhân vật tạo nên ngôn ngữ nửa trực tiếp dễ nhận biết. Ngôn ngữ kể chuyện tinh tế, đậm màu sắc núi rừng.
3. Nhận xét về thái độ của nhà văn nông dân Tô Hoài.
– Nhà văn nhìn những người nông dân Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn chúa sơn lâm bị chà đạp dã man từ thể xác đến tinh thần. Nhưng trong sâu thẳm tâm hồn họ vẫn tồn tại sức sống tiềm tàng mãnh liệt của ý chí sống, khát vọng hạnh phúc, khát vọng tình yêu và khát vọng tự do. Dù sống trong thân phận trâu ngựa, bị đày ải giữa địa ngục trần gian nhưng họ không bao giờ đầu hàng số phận mà vẫn thoát ra khỏi ngục tù tâm linh, linh hồn hồi sinh. Đó cũng là cái nhìn lạc quan, niềm tin vào sức mạnh của người nông dân trong tư tưởng tiến bộ của nhà văn cách mạng Tô Hoài.
– Những góc nhìn mới mẻ, kín đáo của người nông dân thể hiện tài quan sát và miêu tả thiên nhiên, phong tục tập quán, đặc biệt là khả năng miêu tả quá trình phát triển của nhân vật một cách hợp lí, tự nhiên và có văn phong. Phong phú, phức tạp mà sâu lắng, phù hợp với quy luật biện chứng của tâm hồn nhà văn – vốn có mối quan hệ tiền định với mảnh đất và con người Tây Bắc.
– Qua việc miêu tả diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đêm xuân khi Mị bị A Sử trói và chứng kiến cảnh làng ràng buộc của A Phủ thấm đẫm tình người đã góp phần nhấn mạnh tính cách của nhân vật Mị.
– Thể hiện chân thực, cảm động giá trị đích thực và tinh thần nhân đạo của truyện ngắn “Sợi dây”.
Qua nhân vật Mị, em hãy làm rõ giá trị nhân đạo ở Vợ chồng A phủ
