Trong truyện ngắn Phù Mệnh, miêu tả không gian sống của Mène trong nhà thống lí Pá Tra, Tô Hoài viết: “Trong căn phòng tôi nằm, đóng kín cửa, có một ô cửa sổ có lỗ vuông bằng nắm tay. Mỗi lần nhìn ra ngoài thấy trăng trắng, không biết là sương hay nắng. Tôi nghĩ mình sẽ chỉ ngồi trong cái lỗ vuông đó và nhìn cho đến khi chết.”. Và trong đêm đông, sau khi cắt dây cứu A Phủ, tôi đã nói “Và Fu, hãy để tôi đi … Tôi sẽ chết ở đây”. (Về vợ chồng Hoài-A Phủ, Ngữ văn 12, tập 2, tr.6 và tr.14)
Phân tích hình tượng nhân vật Mị qua hai chi tiết trên, từ đó nhấn mạnh tư tưởng nhân đạo mới của nhà văn Tô Hoài.
– Trình bày về tác giả, tác phẩm và nhân vật Mị.
– Giới thiệu hai chi tiết: hình ảnh và tâm trạng của nhân vật Mị trong căn phòng trong đêm tình mùa xuân và đêm A Phủ bị trói.
1. Khái quát về nhân vật Ja và 2 chi tiết.
– Mị là một cô gái miền núi xinh đẹp, tài năng, có nhiều đức tính tốt nhưng lại phải chịu kiếp sống cực khổ trong thân phận làm dâu để trừ nợ cho nhà thống lí Pá Tra.
– Chi tiết căn phòng Mị và người bỏ trốn cùng A Phủ là hai chi tiết đặc sắc, thể hiện sự chuyển biến trong tâm lí, nhận thức của Mị, góp phần thể hiện tư tưởng nhân đạo mới của nhà văn Tô Hoài. .
2. Phân tích chi tiết.
Một. Hoàn cảnh diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong căn phòng tối đêm tình mùa xuân:
– Chi tiết đầu tiên: “Trong căn phòng tôi nằm đóng kín cửa sổ có một lỗ vuông to bằng nắm tay. Mỗi lần nhìn ra ngoài thấy trăng trắng, không biết là sương hay nắng. Tôi nghĩ mình sẽ chỉ ngồi trong cái lỗ vuông đó và nhìn cho đến khi chết.”
– Bối cảnh xuất hiện: Đây là đoạn miêu tả chi tiết không gian sống của Mị trong thân phận làm dâu để trừ nợ trong nhà thống lý Pá Tra. Sau khi nỗ lực tìm kiếm lá thư tuyệt mệnh không thành vì tình yêu dành cho cha mình, Mị đã sống cuộc sống như một nô lệ kiệt sức vì công việc và bị áp bức về tinh thần.
– Phát triển:
+ Trong căn phòng Mị nằm, chật hẹp, có một ô cửa sổ khoét một lỗ vừa tay: không gian chật hẹp, nhỏ bé, tù túng, ngột ngạt không giống như nhà thống lí Pá Tra giàu có, đông đúc. , không giống như sự bao la của vùng Tây Bắc.
+ Lúc nào cũng thấy trăng trắng, chẳng biết là sương hay là nắng: mất hết cảm giác về không gian và thời gian
+ Tôi nghĩ mình sẽ chỉ ngồi trong cái lỗ vuông đó mà nhìn, cho đến khi chết: tâm hồn khô héo không còn cảm giác sống, hoàn toàn chấp nhận hiện thực bi thảm.
– Nghĩa:
+ Hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng: nó tượng trưng cho một thứ ngục tù tinh thần giới hạn cuộc đời và tuổi trẻ của tôi; làm tê liệt cảm giác sống, sức đề kháng.
+ Miêu tả cuộc sống tăm tối, bi đát của người lao động nghèo ở miền núi Tây Bắc dưới ách cường quyền, thần quyền.
+ Thể hiện tư tưởng tôn giáo: nhà văn lên án sâu sắc chế độ thực dân phong kiến ở miền núi đã hành hạ con người, làm què quặt quyền sống, quyền khát khao hạnh phúc của họ. đồng thời bày tỏ sự thương cảm cho số phận người phụ nữ Tây Bắc khi cách mạng chưa về.
b. Hoàn cảnh chơiQua diễn biến tâm trạng của nhân vật tôi sau khi cắt dây cứu A Phủ, em đã nói “Và Fu, hãy để tôi đi … Tôi sẽ chết ở đây”.
– Bối cảnh xuất hiện: đây là chi tiết cuối cùng của đoạn văn nói về hành động bỏ trốn của A Phủ sau khi cắt dây cứu A Phủ (trước đây, khi nhìn thấy A Phủ bị trói, lúc đầu tôi vẫn bình tĩnh như không, sau đó tôi nhìn giọt nước mắt của A Phủ, em nghĩ đến mình ngày trước, chạnh lòng, thương A Phủ quyết định cắt dây trói cứu A Phủ.)
– Phát triển:
+ Quan tổng trấn bắt một Phủ, trói ngoài sân nhiều ngày, lúc đầu tôi cũng không để ý.
+ Một lần ngồi bên bếp lửa nhìn thấy giọt nước mắt của A Phủ, Mị chợt nhớ đến quãng thời gian bị ràng buộc. Nỗi lòng to lớn khiến Mị và A Phủ cảm thấy có lỗi.
+ Tôi ý thức được tội ác của nhà thống lý và nỗi khổ tâm của mình và những người làm việc trong nhà.
+ Lấy hết can đảm Mị cắt dây trói giải thoát cho A Phủ.
+ Thấy A chạy lại tự do, em bất ngờ vùng dậy bỏ chạy. Tôi không biết ngày mai sẽ ra sao, nhưng chắc chắn sẽ tốt hơn tình hình hiện tại.
+ Đây là một quyết định bất ngờ vì trước đó dường như tôi hoàn toàn vô cảm, hoàn toàn tê liệt với cảm xúc. Lúc cắt dây trói cho A Phủ, A Phủ vùng vẫy thoát thân còn mình tôi thì nỗi sợ hãi ập đến ngay lập tức. Tôi đứng lặng trong bóng tối với nhiều tâm trạng lẫn lộn.
+ Đây cũng là một hành động hợp lý, tất yếu xuất phát từ trong sâu thẳm nhân cách của Mị – một cô gái giàu sức sống. Khi tôi nói ‘Tôi sẽ chết ở đây’, ý tôi là tôi sợ chết – sợ chết là ý thức cao độ về quyền được sống, đặc biệt là quyền được sống tự do; là sự nhận thức về thực tại, sự nhận thức về tương lai nếu tiếp tục ở lại nhà thống lí Pá Tra.
Đó là kết quả của sự tự ý thức về thân phận của mình, về quyền sống của mình.
– Nghĩa:
+ Nó thể hiện sức sống tiềm tàng, khát vọng sống mãnh liệt của em. Việc khép lại cuộc sống đau khổ, tăm tối của Mị và Phủ trong nhà thống lí Pá Tra và là tiền đề mở ra một cuộc đời mới.
+ Thể hiện sâu sắc tư tưởng nhân đạo của nhà văn Tô Hoài: Phát hiện và ca ngợi sức sống tiềm tàng, ý chí sống mãnh liệt của những người lao động nghèo khổ miền núi Tây Bắc vùng dậy biểu tình đòi cuộc sống tự do. .
3. Thay đổi của tôi thông qua 2 chi tiết trên.
– Nó thể hiện sự thay đổi trong tâm lý và nhận thức của tôi: từ sống héo úa, vô cảm, không còn ý thức phản kháng mà chấp nhận hiện thực bi đát (“cho đến khi chết”) sang chỗ sống có ý nghĩa, nhận thức được hiện thực, khát khao phản kháng và thoát ra (“anh ta sẽ chết ở đây”).
– Ở những chi tiết đầu tiên, nó cho thấy tôi không chỉ bị cường quyền áp bức mà còn bị chế độ thần quyền trói buộc, vì thế mà tôi bị tê liệt về tinh thần, không còn ý thức về quyền sống. Một chi tiết nữa cho thấy Mị đã chiến thắng số phận, thoát khỏi cường quyền, thần quyền.
4. Tư tưởng nhân đạo mới của nhà văn Tô Hoài.
– Không chỉ dừng lại ở sự đồng cảm sâu sắc với số phận của những người lao động nghèo khổ ở miền núi Tây Bắc, ở sự lên án gay gắt tội ác của bọn thực dân phong kiến ở miền núi mà nhà văn đã phát hiện và ngợi ca sức sống, tiềm tàng, mạnh mẽ khát vọng về một cuộc sống tự do ở những con người thường xuyên bị hành hạ về lao động, bị áp bức về tâm lý vẫn vươn lên để thoát ra và tìm cho mình một cuộc sống mới.
– Khác với văn học hiện thực phê phán trước 1945 (như “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố, như “Chí Phèo” của Nam Cao…), các nhân vật cuối cùng vẫn rơi vào bi kịch luẩn quẩn, không lối thoát, không lối thoát. một chi tiết khác, Tô Hoài đã mở lối thoát cho nhân vật của mình. Đó là tư tưởng nhân đạo được cách mạng soi sáng.
Hai chi tiết thể hiện chiều sâu tư tưởng và tài năng của nhà văn Tô Hoài, góp phần tạo nên giá trị đặc sắc cho tác phẩm. “Sợi dây”. Đúng như M. Gorky đã từng nói: “Chi tiết nhỏ tạo nên một nhà văn vĩ đại”.
