
“Quang Dũng trên hết là một nhà thơ có hồn thơ phóng khoáng, nhân hậu, lãng mạn và tài hoa” (Ngữ Văn 12, Tập 1, NXBGD)
Anh (chị) hãy chọn và phân tích một đoạn thơ trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng để làm sáng tỏ nhận định trên.
Hướng dẫn bài tập về nhà:
Khai mạc:
+ Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài: làm thơ, viết văn, vẽ tranh, sáng tác nhạc. Về thơ, Quang Dũng là nhà thơ kết hợp nhuần nhuyễn phong cách lãng mạn và khuynh hướng sử thi. Đặc biệt khi ông viết về người lính Tây Tiến.
+ Tây Tiến là bài thơ thể hiện rõ nét nhất phong cách thơ Tố Hữu, được đánh giá là một kiệt tác về đề tài người lính trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Đoạn thơ sau là một đoạn thơ tiêu biểu thể hiện phong cách Quang Dũng như đã nhận định: “Quang Dũng trên hết là một nhà thơ có hồn thơ phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn và tài hoa”:
“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh dữ dội.
Mắt đăm đăm gửi mộng qua biên giới,
Để mơ đêm Hà Nội đẹp thơm.
Rải rác khắp biên giới của những vùng đất xa xôi,
Ra chiến trường không tiếc đời xanh.
Thay áo thay chiếu, anh trở về trần gian,
Dòng sông Mã gầm lên trong cô tịch.”
thân bài:
+ Bối cảnh: Tây Tiến là một đơn vị quân đội được thành lập năm 1974, chiến đấu trên địa bàn rừng núi biên giới Việt Lào rộng lớn, hiểm trở, tiêu diệt sinh lực địch. Hầu hết các em đều là học sinh, sinh viên ở Hà Nội, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nhưng các em luôn sống lạc quan và chiến đấu rất dũng cảm. Năm 1974, Quang Dũng là đại úy trong Đoàn quân Tây Tiến. Năm 1948, ông được lệnh chuyển sang đơn vị khác. Tại làng Phù Lưu Chanh, Quang Dũng sáng tác bài thơ Tây Tiến.
+ Đoạn thơ được nhắc đến nằm ở khổ ba của tác phẩm, nó thể hiện rõ nhất hình ảnh người lính Tây Tiến, nhấn mạnh phong cách thơ Quang Dũng, từ đó khẳng định rõ ý kiến “…”.
1. Giải thích ý kiến:
+ “Tự do”: không bị giới hạn bởi các mẫu hoặc bài viết có sẵn
+ “Tâm hồn tĩnh lặng”: nhẹ nhàng, bình dị
+ “Lãng mạn”: vượt lên hiện thực đời sống để phản ánh, thể hiện theo mong muốn chủ quan, dùng trí tưởng tượng để lý tưởng hóa vẻ đẹp của hình tượng
+ “Tài”: có năng khiếu về văn học nghệ thuật
⇒ Đây là những nét riêng trong phong cách thơ Quang Dũng so với các nhà thơ khác khi viết về đề tài người lính.
2. Phân tích chứng minh.
– 4 câu thơ đầu thể hiện rõ phong cách thơ của Quang Dũng khi viết về đề tài người lính:
“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc,
Quân xanh dữ dội và dữ dội.
Mắt đăm đăm gửi mộng qua biên giới,
Đêm mơ Hà Nội, hương kiều”
+ 2 câu đầu: là những dấu ấn về diện mạo của người lính Tây Tiến. Ngược lại, là một bút pháp lãng mạn nổi bật, Người lính Tây Tiến có vẻ vừa giản dị vừa dữ dội. Tháng tám.
Đoàn quân Tây Tiến không mọc tóc: người lính trông không gầy gò, nhưng kiêu ngạo, ngang tàng và phóng khoáng.
Quân xanh oai phong lẫm liệt: người lính như hòa vào thiên nhiên, hiền lành, bao dung như cây cỏ, nhưng vẫn toát lên vẻ dữ tợn, hào hoa, oai phong, lẫm liệt của chúa sơn lâm.
+ 2 câu tiếp: Vẫn là biện pháp xen đối lập dữ dội, hào hùng với mềm mại, mộng mơ để diễn tả chiều sâu tâm hồn người lính Tây Tiến. Đôi mắt đăm đăm gửi ước mơ qua biên giới: gợi ý chí chiến đấu và khát vọng chiến đấu – một khát vọng được gìn giữ trong “chiến trường của những giấc mơ” đẹp đẽ. Sự kiêu hãnh, ngạo mạn trong tâm hồn người chiến sĩ có lí tưởng và khát vọng cao cả.
Mơ dáng Hà Nội xinh tươi, thơm ngát: là biểu hiện của nỗi nhớ quân nhân đối với những cô gái Hà Nội yêu kiều, xinh đẹp, thanh lịch, lãng mạn.
– 4 câu tiếp: âm hưởng bi tráng, nghiêm trang, sâu lắng, hào hùng, dữ dội, trang nghiêm, thánh thót do hàng loạt hình ảnh ấn tượng và từ Hán Việt cổ kính, trang trọng.
=> thể hiện rõ phong cách phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn và tài hoa của hồn thơ Quang Dũng: “Rải rác… một mình”
Rải rác biên giới…: câu thơ mang cảm xúc bi tráng về cái chết của người lính trên đường hành quân.
Ra chiến trường nào…: câu thơ thể hiện ý chí quyết tâm của những người thanh niên sẵn sàng cống hiến cuộc đời, tuổi thanh xuân của mình cho những gì đẹp đẽ nhất, quý giá nhất cho Tổ quốc.
Áo dài…: câu thơ tiếp tục nói về sự hi sinh của người lính: giản dị, đơn sơ mà nguy nga, lộng lẫy.. Xa hoa và lộng lẫy bởi chiếc áo lính giản dị đã biến thành bộ quân phục trong mắt nhà thơ, gợi nhớ đến sự hào hùng và hình ảnh dũng mãnh của các tướng lĩnh, binh lính thời phong kiến.
Sông Mã gầm thét…: câu thơ miêu tả tiếng gầm độc đáo mà dữ dội của sông Mã, sông Mã là chứng nhân của lịch sử, thay lời muốn nói cho thiên nhiên, đất trời, sông núi réo rắt “một khúc quân hành” tiễn đưa những người con thân yêu của họ được yên nghỉ trên quê hương. Hành khúc – đó là một khúc vừa hùng tráng, hùng tráng vừa mang âm hưởng cô đơn, buồn bã.
3, Thảo luận, đánh giá:
– Đoạn thơ nói riêng và bài thơ Tây Tiến nói chung đã làm rạng danh nhà thơ QD khi ông viết về đề tài người lính.
– Bằng cảm hứng lãng mạn và ngòi bút tài hoa, tác giả đã gợi lên hình ảnh người lính Tây Tiến với vẻ đẹp lãng mạn và bi tráng.
kết thúc:
– Đoạn thơ là một hình tượng bi tráng của người lính đi Tây với vẻ đẹp hào hùng của lí tưởng cao cả, ý chí quật cường và vẻ đẹp hào hoa của tâm hồn lãng mạn, mộng mơ. Điều này làm nổi bật rõ nét phong cách nghệ thuật độc đáo trong thơ Quang Dũng khi ông viết về đề tài người lính như ý kiến “ Quang Dũng trước hết là một nhà thơ có hồn thơ phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn và tài hoa” – nhất là khi ông viết về người lính Tây Tiến.
Phân tích bài hát “Tây Tiến” của Quang Dũng
Phân tích 14 dòng đầu bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng
Cảm nhận 14 dòng đầu bài “Tây Tiến” của Quang Dũng
Cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng trong bài thơ “Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng