của Xuân Diệu.
1. Tiểu sử:
– Anh tên thật là Ngô Xuân Diệu, quê cha ở tỉnh Hà Tĩnh nhưng anh sinh ra ở quê mẹ ở tỉnh Bình Định. Tuổi thơ của anh gắn liền với mảnh đất Bình Định.
– Năm 1927, Xuân Diệu vào học ở Quy Nhơn. Sau đó Xuân Diệu vào Huế học một năm (1936 – 1937) cho đến khi tốt nghiệp tú tài Khải Định. Năm 1937, Xuân Diệu ra Hà Nội học Luật khoa và viết báo, là hội viên Tự lực văn đoàn (1938-1940).
– Cuối năm 1940 ông về Mỹ Tho (nay là Tiền Giang) làm lục sự (tư vấn thương mại), năm 1942 ông về Hà Nội sống bằng nghề viết lách. Năm 1944, Xuân Diệu tham gia phong trào Việt Minh. Trong thời kỳ kháng chiến, Xuân Diệu tản cư lên chiến khu Việt Bắc, hoạt động văn nghệ cách mạng. Hòa bình lập lại, Xuân Diệu về sống và làm việc tại Hà Nội cho đến khi qua đời.
– Ngoài làm thơ, ông còn tham gia viết báo cho các tờ Nhật báo và Tiền phong. Ông là một trong những người sáng lập Hội Nhà báo Việt Nam, nay là Hội Nhà báo Việt Nam.
– Trong sự nghiệp sáng tác thơ ca của mình, Xuân Diệu được biết đến là một nhà thơ lãng mạn trữ tình, “nhà thơ mới nhất của các nhà thơ mới” (Hoài niệm)“ông hoàng thơ tình”.
– Xuân Diệu là thành viên của Tự Lực Văn Đoàn, đồng thời cũng là một trong những soái ca của phong trào “Thơ Mới”. Các tác phẩm tiêu biểu của ông trong giai đoạn này: Thơ (1938), Gửi hương cho gió (1945), truyện ngắn Cây thông vàng (1939), Trường Ca (1945).
Năm 1944, Xuân Diệu tham gia phong trào Việt Minh. Sau Cách mạng Tháng Tám, ông hoạt động trong Hội Văn hóa Cứu quốc, làm thư ký Tạp chí Tiền phong của Hội. Sau đó ông hoạt động trong Hội Văn nghệ Việt Nam, làm Thư ký tòa soạn tạp chí Văn nghệ ở Việt Bắc.
– Xuân Diệu tham gia ban chấp hành và là hội viên lâu năm của Hội Nhà văn Việt Nam. Từ đó, Xuân Diệu trở thành một trong những nhà thơ ca ngợi cách mạng hàng đầu, thuộc “dòng thơ tiểu tư sản”. Lối viết của ông có sự thay đổi rõ rệt về giọng điệu: có giọng mạnh mẽ, hùng tráng, có giọng chính luận, có giọng tự sự trữ tình. Tiêu biểu là: Ngọn cờ Tổ quốc (1945), Khối màu hồng (1964), Thanh ca (1982), Tuyển tập Xuân Diệu (1983).
– Xuân Diệu là một cây đại thụ của nền thơ ca hiện đại Việt Nam, Xuân Diệu đã để lại khoảng 450 bài thơ (số lớn là di cảo chưa công bố), một số truyện ngắn, cùng nhiều bút ký và tiểu luận phê bình văn học.
2. Sự nghiệp thơ ca của Xuân Diệu:
Xuân Diệu sáng tác thơ, văn, phê bình, tiểu luận. Hoạt động nghệ thuật của anh rất phong phú và đa dạng.
Một. bài hát:
* Trước cách mạng:
Xuân Diệu chủ yếu sáng tác thơ. Thơ ông giai đoạn này không còn hai tâm trạng đối lập: nhà thơ rất yêu đời, tha thiết với đời; nhưng đồng thời cũng rất chán nản, yếm thế, cô đơn. Hai tâm trạng này có mối quan hệ nhân quả.
– Xuân Diệu yêu đời lắm, thiết tha với đời lắm. Cảnh trong thơ Xuân Diệu đầy mê hoặc. Người đọc không thể thờ ơ với không khí, trăng và hoa. Tình yêu trong thơ Xuân Diệu là một khu vườn đủ sắc màu, đủ âm nhạc: từ tình yêu ngây thơ, e ấp đến dịu dàng, ngọt ngào, từ nồng nàn say đắm đến mê đắm điên cuồng. ). Có thể nói cuộc sống trong thơ Xuân Diệu thật phong phú và tuyệt vời, thế giới và vũ trụ trong thơ Xuân Diệu rất tràn đầy sức sống.
– Thơ Xuân Diệu cũng nói nhiều về sự chán nản, hoài nghi, nhân vật trữ tình hiện diện trong bài thơ rất cô đơn. Xuân Diệu là nhà thơ có khuynh hướng lãng mạn. Nghệ sĩ thường đòi hỏi sự hoàn hảo, nuôi dưỡng ảo tưởng, nhưng bước vào hiện thực nhà thơ cảm thấy bơ vơ, bơ vơ.(“Khi màn đêm trải rộng”, “Moon Chi”). Nỗi ám ảnh về thời gian trôi nhanh, tuổi trẻ qua mau khiến Xuân Diệu tự hình thành cho mình một quan niệm: sống vội, tham lam, yêu vội và liều lĩnh (Vội vàng, Khẩn trương).
– Nghệ thuật thơ Xuân Diệu: nét nổi bật là cảm hứng, thể thơ và bút pháp. Tình yêu trong thơ Xuân Diệu không được thể hiện một cách bóng gió, ước lệ hay tượng trưng mà hoàn toàn cụ thể với ý nghĩa tình yêu bao gồm cả tâm hồn và thể xác. Xuân Diệu thưởng thức thiên nhiên bằng cả xúc giác và vị giác, đặc biệt thiên nhiên đã được nhân hóa khiến thiên nhiên có cảm xúc rất con người.
* Sau cách mạng:
– Thơ Xuân Diệu bắt đầu hồi phục. Là một người yêu cuộc sống, Xuân Diệu đón nhận cuộc sống mới bằng tất cả sự chân thành và hân hoan. Tấm bảng của nhà thơ mở ra cho những người nông dân nghèo nhưng hiền lành (Mẹ, Con, Ngôi sao). Tập thơ “Đặc biệt chung” năm 1960 là nỗ lực của Xuân Diệu để gắn cái riêng vào cái chung của đất nước. Cảm hứng mới, đề tài mới, nội dung mới đòi hỏi cách thể hiện mới. Cây bút chì của Xuân Diệu không làm theo lối cũ quen thuộc mà cẩn thận hoàn thiện cây bút chì mới. Lối viết của ông giai đoạn này giàu giọng điệu, hình thức. Ngoài ra, giọng thơ của ông đa dạng: chính luận kết hợp với trữ tình trào phúng.
b. văn xuôi:
– Tác giả cũng có thành công đáng kể ở thể loại truyện ngắn, văn xuôi ngọt ngào về âm thanh và màu sắc (Phấn từ thông vàng).
c. Về các bài nghiên cứu phê bình, tiểu luận:
– Xuân Diệu còn là người để lại nhiều công trình nghiên cứu, phê bình văn học có giá trị. Ông viết về hầu hết các nhà thơ cổ điển Việt Nam với những bài tùy bút độc đáo. Ông viết về Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Cao Bá Quát, Hồ Xuân Hương, Nguyễn Đình Chiểu, Tú Xương, Tản Đà, Trần Tuấn Khải…
– Viết về mọi người, anh cũng có một góc nhìn mới, anh phát hiện ra nhiều điều hay mà người trước không đề cập đến. Anh cũng viết nhiều về sáng tạo thơ, về giọng thơ của các nhà thơ trẻ, về những hiểu biết của anh về ca dao, dân ca.
– Xuân Diệu dù viết thơ hay viết văn xuôi đều có những đóng góp to lớn cho nền văn học Việt Nam hiện đại.
3. Bình giảng thơ Xuân Diệu.
– “Xuân Diệu là một nhân cách của thế gian, một con người giữa nhân gian. Câu thơ của anh được xây dựng trên trái đất của trái tim trái đất. (Thế Lữ)
– “Ngày qua ngày hầu như chúng ta không còn để ý đến lối dùng chữ phương Tây của Xuân Diệu và quên đi những nghĩa mà ông vay mượn trong thơ Pháp. Dáng người uyển chuyển, cốt cách thanh tao, một cái gì đó rất Việt Nam đã làm tôi say đắm”. (Thi nhân Việt Nam – Hoài Thanh, Hoài Chân)
– “Xuân Diệu là nhà thơ mới muộn nhất – nên chỉ có lớp trẻ mới thích đọc Xuân Diệu, mà đã thích thì phải yêu. Xuân Diệu không như Huy Cận vừa bước chân vào làng thơ đã bị dành ngay cho một nơi yên tĩnh. Xuân Diệu đến với chúng ta đã gần năm năm rồi mà khen, chê không ngớt. Người khen ngợi hết mình; Người chê, người chê không tiếc lời”. (Thi nhân Việt Nam – Hoài Thanh, Hoài Chân)
– “Thơ anh tài hoa, tinh tế, sang trọng”. (Chân Dung Và Đối Thoại – Trần Đăng Khoa)
– “Xuân Diệu say hoa, đắm say, suốt đời theo đuổi mộng, nhiều mộng, nhiều cuộc tình”. (Chân ai cát bụi – Cho Hoài)
– “Có thể nói nồng nàn và trẻ trung là hai phẩm chất và cũng là hai giọng điệu chủ đạo trong thơ Xuân Diệu. nỗi niềm của Xuân Diệu”. (Nguyễn Đăng Điệp).
– “Xuân Diệu đã mang đến cho thơ ca dân tộc một cách nhìn mới, một phong cách mới, một cảm xúc mới”. (Lê Tiến Dũng).
– “Xuân Diệu là Viện nghiên cứu văn học trong đó” (Chế Lan Viên).
– “Nhà thơ Xuân Diệu qua đời, tôi cùng tôi tìm lại một phần đời văn chương” (Nguyễn Tuân).
– “Thật buồn! Anh đã mất đi một nhà thơ lớn. Tôi đang mất đi một người bạn và bạn lớn tuổi hơn tôi trong thơ ca” (Hoàng Trung Thông).
– “Xuân Diệu là con người của thế gian, con người của nhân loại. Câu thơ của anh được xây dựng trên trái đất của trái tim trái đất. (Tuyển Lữ – Lời tựa tập thơ).
– “Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới” (Hoài niệm).
– “Nếu phải kể tên một nhà thơ trong Thơ Mới bây giờ, hầu như ai cũng gọi Xuân Diệu” (Nguyễn Đăng Mạnh).
– “Xuân Diệu không cho rằng tình yêu chỉ là sự kết hợp của thể xác mà còn là sự kết hợp của tâm hồn, đó là khát vọng cao nhất, mục đích cao cả nhất trong tình yêu”. (Nguyễn Đăng Mạnh).
– “Thơ Xuân Diệu cũng là nguồn sống dồi dào chưa từng thấy trên mảnh đất non thanh bình này”. (Hoài niệm)
– “Xuân Diệu là nhà thơ lớn, đặc sắc và độc đáo của thơ ca hiện đại Việt Nam.. Cho đến nay và những năm tới, liệu có ai vượt được Xuân Diệu trong lĩnh vực thơ tình? Và không ai có thể thay thế Xuân Diệu.” (Dành cho Hồ)
– “Thơ mang hương vị của một tập thơ mới. Sâu lắng nồng nàn tôi gửi hương vào gió” (Tế Hanh).
– “Ở tập đầu cô sôi nổi trẻ trung, đến tập sau Xuân Diệu những suy ngẫm sâu sắc hơn” (Nguyễn Xuân Sanh).
– “Nhìn chung trong toàn bộ sự nghiệp văn chương của Xuân Diệu, có một tư tưởng chi phối tất cả, đó là khát vọng đồng cảm với cuộc đời – cuộc đời theo nghĩa chân thật nhất, trần thế nhất”. (Nguyễn Đăng Mạnh)
Nghị luận: Xuân Diệu đến giữa chúng tôi trong bộ quần áo thời thượng nhất và chúng tôi rụt rè không muốn kết giao với con người xa cách này…
