Nhà Hát Lớn Hải Phòng Thuyết Minh
Trong lịch sử thời Pháp thuộc, Việt Nam có 3 thành phố được chọn để xây dựng nhà hát lớn là Hà Nội, Hải Phòng và TP.HCM. Nhà hát thành phố Hải Phòng là một trong những di tích văn hóa kiến trúc tiêu biểu của các giai đoạn kiến trúc Việt Nam, hoa văn, phù điêu trang trí độc đáo, bố cục hài hòa, có giá trị nghệ thuật cao.
Nhà hát lớn Hải Phòng – tên chính thức là Nhà hát thành phố, là nơi tổ chức các hoạt động văn hóa, chính trị lớn của thành phố Hải Phòng. Nhà hát được xây dựng vào đầu thế kỷ 20 để phục vụ nhu cầu của kiều bào Pháp sinh sống tại đây.
Địa điểm được chọn để xây dựng “Nhà hát Tây” như cách gọi lúc bấy giờ là khu chợ cao ráo rộng rãi trong khu chợ cổ của làng An Biên. Khu vực nhà hát được coi là khu trung tâm cũ của thành phố Hải Phòng, nơi tập trung trung tâm nội thành, nơi giao thoa của khu người Âu, khu người Hoa và khu người Việt theo quy hoạch của chính quyền Pháp.
Việc xây dựng nhà hát bắt đầu từ năm 1904 và hoàn thành vào năm 1912. Công trình này do một kiến trúc sư người Pháp thiết kế rất công phu theo kiểu mẫu của nhà hát Paris, vật liệu xây dựng được đưa từ Pháp sang, sang trọng. Công trình do cán bộ, công nhân Việt Nam thực hiện dưới sự hướng dẫn của các kiến trúc sư người Pháp.
Kiến trúc của Nhà hát lớn Hải Phòng được xây dựng theo phong cách kiến trúc Baroque, đây là loại hình nghệ thuật kiến trúc xuất hiện ở Ý, sau đó du nhập sang Áo, Tây Ban Nha, một phần của Pháp và trở thành xu hướng nghệ thuật chủ đạo. thế kỷ 16 đến giữa thế kỷ 18.
Khi xây dựng nhà hát, các kiến trúc sư đã sử dụng những đường cong để tạo nên nhịp điệu và không gian phong phú, sinh động. Nghệ thuật kiến trúc Baroque được đưa đến sự thống nhất với nghệ thuật trang trí ấn tượng, với những mặt bằng tầng tinh xảo, kết hợp với những đường cong mềm mại. Về phần trang trí, đặc trưng nhất cho nhà hát là hình ảnh đàn lia trên cửa – đây có thể coi là biểu tượng cho âm nhạc và cho opera.
Bất chấp sự cân bằng chặt chẽ trong cấu trúc của mặt tiền, mỗi công trình đều có công thức riêng trong thiết kế trang trí của các cửa tường và khoảng cách của các cột liên kết, sự phân bố của các cột tạo ra một nhịp điệu nhất quán với sự mở rộng theo chiều ngang. Nhà hát có 4 cột áp vào tường nhằm tăng độ vững chắc cho bức tường. Kiến trúc theo kiểu thức cột Corinth mềm mại từ trên xuống dưới. Đặc biệt, mặt tiền được thiết kế theo cấu trúc đối xứng chặt chẽ về phương ngang, từ khoảng cách giữa các cột trụ, cửa cho đến các họa tiết trang trí tạo nên vẻ đẹp hoàn mỹ.
Về mặt kiến trúc, bên trong nhà hát có sân khấu, 2 tầng là chỗ ngồi cho khán giả, trên tầng 2 có cửa vòm kiểu Gothic. Phía trên sân khấu là hình tượng thần nhạc – vị thần hộ mệnh của các nghệ sĩ. Bên phải và bên trái sân khấu là phòng hóa trang, khu vệ sinh cho diễn viên. Ngoài kính và cửa chớp, mặt trong của hành lang còn có cửa bọc da để cách âm. Trần nhà hát được thiết kế dạng vòm tạo âm vang và tăng chiều cao cho nhà hát. Vòm trần được vẽ các lẵng hoa trang trí, trên đó ghi tên các nhạc sĩ, diễn viên nổi tiếng châu Âu: Mozart, Beethoven, Moliere…
Phía trước nhà hát là quảng trường rộng lớn với vườn hoa rực rỡ bao gồm đài phun nước nghệ thuật trắng xóa như sương và cột cờ Tổ quốc nguy nga tạo nên một không gian vừa mang tính dân tộc, vừa hiện đại, sang trọng mang dáng vẻ quốc tế. Đến nay, sau nhiều lần tu bổ, Nhà hát lớn Hải Phòng về cơ bản vẫn giữ được hình dáng, kiến trúc ban đầu.
Nhà hát lớn Hải Phòng còn là di tích lịch sử gắn liền với thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Ngày 20-11-1946, tại đây đã diễn ra trận đánh đẫm máu để bảo vệ thành phố do 13 chiến sĩ Vệ quốc đoàn và chiến sĩ tuyên truyền văn hóa Việt Nam do trung đội trưởng Đặng Kim Nôm chỉ huy. Quân Pháp có xe tăng yểm trợ suốt ngày đêm và tiêu diệt 50 Người lính Pháp trước khi anh dũng hy sinh.
Thời Pháp thuộc, nhà hát là nơi sinh hoạt chính trị, văn hóa của người Pháp và nhà giàu bản xứ, chỉ những đoàn hát từ Pháp hoặc những đoàn danh tiếng từ nước ta mới được biểu diễn ở đây và chỉ những nhà giàu mới đủ tư cách và tiền bạc để mua. vé để xem nó.
Dù cho đến ngày nay, Nhà hát lớn Hải Phòng đã trải qua nhiều lần trùng tu, nhưng chỉ thay đổi những chi tiết nhỏ, đồ vật hư hỏng do lâu năm và được sơn lại bằng màu mới nên kiến trúc độc đáo của thời kỳ xây dựng vẫn còn nguyên vẹn. Hơn nữa, vào ban đêm, tòa nhà được thắp sáng như viên ngọc đêm khổng lồ thắp sáng cả bầu trời đêm.
