tính từ
I – HÀM CỦA ĐIỀU KIỆN
Nhìn các từ in đậm trong các ví dụ sau và trả lời câu hỏi.
a) – Mẹ bạn có đi làm không?
b) Mẹ vừa kéo tay tôi, vừa xoa đầu tôi hỏi han rồi tôi òa khóc nức nở. Mẹ tôi cũng nức nở:
– Anh im đi!
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
c) Tiếc cho kiếp người,
Thông minh thay mang tài năng!
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)
đ) – Em chào anh!
Câu hỏi:
1. Trong các ví dụ (a), (b) và (c) nếu lược bỏ các từ in đậm thì nghĩa của câu có thay đổi không?
2. Ở ví dụ (d), từ tôi thể hiện sắc thái tình cảm nào?
| * Nhớ:
– Từ tình thái là những từ được thêm vào câu để tạo thành câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị sắc thái tình cảm của người nói. |
II – SỬ DỤNG QUẢNG CÁO
Các động từ tình thái in đậm dưới đây khác nhau như thế nào trong các tình huống giao tiếp (liên quan đến tuổi tác, thứ bậc xã hội, tình cảm,…)?
– Anh chưa về à?
– Bạn có mệt không?
– Bạn có thể giúp tôi được không?
– Làm ơn giúp tôi!
| * Nhớ: Khi nói, khi viết cần chú ý sử dụng trạng ngữ phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp (quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã hội, tình cảm,…) |
III – THỰC HÀNH
1. Trong các câu dưới đây, từ nào (in đậm) là trạng ngữ, từ nào không phải trạng ngữ?
a) Nếu bạn thích trường nào, bạn có thể nộp đơn vào trường đó.
b) Nhanh lên anh em!
c) Đó là điều phải làm!
d) Tôi đã khuyên anh ấy nhiều lần rồi phải không.
đ) Giúp tôi với!
d) Anh ấy đi chơi với bạn từ sáng.
h) Con cò ở đó.
i) Anh ấy thích hát dân ca Nghệ Tĩnh(a)kia.
Ghi chú: (a) Nghệ Tĩnh: tức là. Nghệ An, Hà Tĩnh
2. Giải thích ý nghĩa của các tình thái in đậm trong các câu dưới đây:
a) Một cụ bà hàng xóm vội chạy đến:
– Chú em có sao không?
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
b) – Con chó do người cháu mua!…Ông mua về nuôi, định giết nó khi đến tuổi lấy chồng…
(Nam Cao, Lão Hạc)
c) Người nhịn ăn để dành tiền trở thành ma, vì không muốn dây dưa với láng giềng… Người đáng kính này bây giờ cũng theo Binh Tú xin ăn sao?
(Nam Cao, Lão Hạc)
d) Chợt Thủy lại gục mặt xuống:
– Sao bố không về? Điều đó có nghĩa là tôi không thể nói lời chào với bố trước khi đi.
(Khánh Hoài, Tạm Biệt Búp Bê)
e) Cô Tâm gỡ tay Thúya, đi lên bục mở cặp lấy ra một cuốn sổ có cây bút máy bìa màu vàng đưa cho em gái tôi và nói:
– Cô ấy đã đưa nó cho tôi. Con sắp sang trường mới, con cố gắng học!
(Khánh Hoài, Tạm Biệt Búp Bê)
d) Anh tôi sụt sịt nói:
– À, anh vừa chia sẻ đấy.
(Khánh Hoài, Tạm Biệt Búp Bê)
h) Tỉnh trưởng mỉm cười và kiên nhẫn đợi chúng tôi:
– Đừng khóc. Bạn có thể về nhà chiều nay.
(Thanh Tịnh, tôi đi học)
3. Đặt câu với các từ bổ nghĩa that, there, but lu, only, so, so.
4. Đặt câu hỏi theo thể thức nghi vấn phù hợp với các mối quan hệ xã hội sau:
– Học sinh với giáo viên hoặc giáo viên;
– Bạn bè, bạn bè cùng trang lứa;
– Trẻ em đi cùng cha mẹ hoặc cô, dì, chú bác.
5. Tìm một số động từ khuyết thiếu trong ngôn ngữ địa phương của bạn hoặc một phương ngữ khác mà bạn biết.
*Soạn bài:
I. Chức năng của trạng ngữ
Động từ khuyết thiếu có chức năng chính là xây dựng câu theo mục đích phát ngôn
Để tạo hình thức câu nghi vấn, người ta thường dùng tình thái: à, ờ, hơ, hử, ừ, phỏng vấn, có thể.
Câu hỏi 1:
Một. Nếu bỏ từ “à” thì câu này không còn là câu nghi vấn.
b. Nếu bỏ từ “đi” thì câu này không còn là câu mệnh lệnh nữa.
c. Không có từ “thay thế” thì không thể tạo thành câu cảm thán.
d. Từ “vâng” giúp lời chào lịch sự hơn.
câu thơ thứ 2:
– Thể hiện sự hoài nghi: à, chắc, ha, ha.
Ví dụ: Nó thế nào?
– Tỏ thái độ ngạc nhiên: ha, ờ, á…
Ví dụ: Cũng đã qua.
– Thể hiện thái độ khát vọng: đi, đến, dừng, với, nhưng…
Ví dụ: Anh cho em đi với!
– Thể hiện thái độ, tình cảm gần gũi, thân mật: đó, được, chính xác…
Ví dụ: Đi học thôi!
II. Sử dụng một động từ phương thức
– Trong giao tiếp hàng ngày, người giao tiếp cần căn cứ vào hoàn cảnh giao tiếp, tính chất của đối tượng giao tiếp, v.v. để sử dụng các hình thức từ thích hợp.
+ Khi tỏ ra lịch sự, kính trọng thường dùng từ “một mình” ở cuối câu. VD: Tôi đã ăn rồi!
+ Khi bày tỏ sự miễn cưỡng thường dùng từ “thế”. VD: Đã đến lúc, bạn phải đi.
+ Khi đưa ra lời giải thích, giải thích, thường dùng từ “nó”. VD: Bạn đã nói với tôi rồi.
III. đào tạo kỹ năng
Câu hỏi 1: Xác định trạng ngữ trong đoạn văn sau. Phân loại chúng:
Một. Đây không phải là một tập tin đính kèm.
b. Đây là một tập tin đính kèm.
c. Nhưng nó là một tính từ.
d. Không phải là một tập tin đính kèm
đ. Với là một trạng từ
f. Sa không phải là trạng từ
Ông. Kia không phải là trạng từ
H. Kia là trạng ngữ.
– Tôi xin cho: gì, với, nhưng.
– Cảm giác thân mật, gần gũi: được
câu thơ thứ 2:
Một. but: thắc mắc, nhưng điều bạn muốn hỏi ít nhiều đã được khẳng định (chủ yếu là để thể hiện sự quan tâm, chia sẻ)
b. vâng: nhấn mạnh những gì vừa được nói
c. hu: tỏ ý nghi ngờ, thắc mắc.
d. đúng: bày tỏ sự quan tâm
đ. xin: khuyên nhủ với thái độ ân cần, cầu thị.
f. nên: miễn cưỡng chấp nhận.
Ông. mà là: động viên, an ủi một cách chân tình.
câu hỏi 3: Đặt câu có sử dụng trạng ngữ
– Làm bài tập giúp bạn.
– Bộ phim Ám Ảnh Kinh Hoàng đang chiếu hôm nay.
Còn các từ còn lại học sinh tự đặt câu.
câu hỏi thứ 4:
Cô giáo hỏi học sinh: Em có bị ốm không?
Bạn trai và bạn gái cùng tuổi: Làm bài tập chưa?
Tôi hỏi mẹ: mẹ đi chợ về à?
Câu 5:
Gà – hả. VD: Ở đây vui quá!
Ừm – đó. VD: Tôi đã nói với bạn rồi!
