Tóm tắt An Dương Vương và Mỵ Châu – Trọng Thủy
Vua An Dương Vương nước Âu Lạc nối nghiệp Hùng Vương dời đô về Cổ Loa. Vua xây thành để che chở, nhưng nó đổ ra khắp nơi; Sau đó, ông nhờ Rùa Vàng giúp chế tạo và Rùa Vàng còn trao cho nhà vua một móng vuốt để làm nỏ đánh giặc. Nhờ có nỏ thần, An Dương Vương đã đánh bại Triệu Đà khi đánh Âu Lạc. Bấy giờ Triệu Đà lập mưu cầu hôn Mỵ Châu với Trọng Thủy, An Dương Vương ưng thuận và cho Trọng Thủy ở rể. Trọng Thủy trộm nỏ thần, Triệu Đà đem quân đánh An Dương Vương. Nhà vua chủ quan, cậy mình có nỏ thần nên thua trận, cùng Mỵ Châu chạy từ Loa Thành ra biển. Rùa vàng hiện ra báo tin cho vua biết Mỵ Châu là giặc, vua chém chết Mỵ Châu rồi thả xuống biển. Trọng Thủy tìm được xác Mỵ Châu, thương tiếc vợ nên nhảy xuống giếng tự tử; Máu Mỵ Châu hóa thành ngọc trai, gột trong giếng nước thì càng sáng hơn.
Với nghệ thuật xây dựng nhân vật truyền thuyết tiêu biểu, thể hiện qua suy nghĩ, hành động và mâu thuẫn nội tâm, truyện lí giải nguyên nhân dẫn đến bi kịch nước mất nhà tan và bài học lịch sử của nhân dân về tinh thần quyết chiến. Chúa cảnh giác với kẻ thù; cách hành xử đúng đắn trong các mối quan hệ tư – công, cá nhân – cộng đồng, gia đình – đất nước.
