
Ý nghĩa nhan đề Bình Ngô Đại Cáo
Năm 1427, cuộc khởi nghĩa chống quân Minh thắng lợi, Nguyễn Trãi thay mặt Lê Lợi viết Đại cáo Bình Ngô tổng kết một giai đoạn lịch sử đau thương nhưng vô cùng vẻ vang của dân tộc, lên án mạnh mẽ tội ác của quân thù và ca ngợi chiến thắng vĩ đại của dân tộc Đại Việt. Công việc không chỉ là văn chương anh hùng sử thi cổ đại mà còn là mẫu mực của áng văn chính luận sắc sảo. Trong bài viết ngắn này chúng tôi đi sâu tìm hiểu nhan đề tác phẩm với tư cách là một phương thức bộc lộ bản chất nghệ thuật của tác phẩm.
Về tiêu đề Đại cáo Bình NgôSách Ngữ văn 10 (NXBGD 1-6-2002) giải thích: “Một bài đăng tuyệt vời là đưa ra một tuyên bố, đưa ra một thông báo lớn về những điều quan trọng.” Như vậy, hai chữ Đại Cáo trong nhan đề được hiểu là cụm từ nói lên quy mô, tính đại chúng và ý nghĩa lịch sử, chính trị đi trước thời đại của tác phẩm.
Cái lọ là để bình tĩnh lại, Bính Ngọ nghĩa là chiến đấu để khuất phục giặc Minh mà không dám chống lại. Điều này chứng tỏ ngòi bút sắc sảo, tư duy sâu sắc và khả năng lập luận thuyết phục của tác giả.
Đáng lẽ nó phải được viết Phóng sự lớn về Bình Minh Rồi đây, Nguyễn Trãi đặt tên cho bài cáo Đại cáo Bình Ngô. Ngô hay đất Ngô là quê hương của Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương. Năm 1356, Chu Nguyên Chương xưng là Ngô Quốc Công rồi xưng là Ngô Vương với ý tưởng nhớ về cội nguồn và nhớ lại chiến tích hiển hách của Ngô Vương Hạp Lư từng làm điên đảo đất Chu. Thời kỳ của mùa xuân và mùa thu. Đây là một cách nói khinh miệt để kết tội quân Minh tàn bạo, nhấn mạnh một cách tinh vi chiến thắng của Đại Việt và sự thất bại của nhà Minh mà trong bản tuyên ngôn gọi là Ngô.
Nguyễn Trãi muốn mọi người thấy rằng bản cáo trạng là một văn bản pháp lý có tầm quan trọng lớn ngang với văn bản pháp luật do Minh Thái Tổ ban hành. Văn kiện của Chu Nguyên Chương tượng trưng cho uy quyền và công cụ bảo vệ nhà Minh, ở Việt Nam, Nguyễn Trãi thay lời vua Lê Thái Tổ dùng Đại Tào để tuyên Ngô thắng, khẳng định nền độc lập của Đại Việt.
Bình Ngô Đại Cáo là tác phẩm văn học có chức năng hành chính quan trọng không chỉ đối với lịch sử dân tộc Việt Nam mà còn đối với sự phát triển của văn học và lịch sử Việt Nam. Trong tác phẩm này, tác giả đã kết hợp linh hoạt tính chân thực lịch sử với chất sử thi hùng tráng qua phong cách thơ mẫu mực của một cây bút tài hoa, am hiểu sâu sắc Hán học.